Followers

Friday, November 2, 2012

Si Angelo, Ang Kanyang Itay, At Ang Facebook

By: MC Jalapan

Author's Note:

Maraming salamat kay ROVI YUNO sa kanyang pag-edit sa post kong ito; maraming salamat din kay JUSTYN SHAWN sa imahe na ginawa niya para sa kuwentong ito.

-MCJ-.

----------------------------------------------------

Paunawa:
Ang kuwentong ito ay hango sa totoong pangyayari sa buhay. Upang maprotektahan ang pagkakakilanlan ng mga taong sangkot, sadyang ikinubli ko ang tunay nilang mga pangalan.

Prologo:
Sabi nila na ang internet daw ay ang nakapagpabago sa mukha ng mundo. 

Sang-ayon ako. Sa pamamagitan ng internet, social sites, at networks, naging tila isang maliit na lugar na lamang ang mundo. Ang mga tao ay may kakayahan nang kumontak sa mga nasa malalayong lugar. Puwede na silang makipag-transact, makipag-interact o makipagkaibigan kahit sa mga taong hindi pa nila nakikita sa personal. At dahil dito, maraming buhay ang nabago. May mga nabuong relasyon, bagamat may mga nawasak din. At may mga nagkalayong mahal sa buhay ngunit nagkatagpong muli.

Sa kagaya kong isang OFW, hindi matatawaran ang malaking tulong na naiaambag ng social media lalo na sa paglalapit sa amin ng aming mga mahal sa buhay. Sa pamamagitan ng internet, nagkaroon kami ng avenue upang maka-“chat” na parang nasa harap lamang namin sila. Nagkaroon din kami ng “instant news” tungkol sa mga pangyayari sa naiwang pamilya o kahit tungkol sa mga kaganapan sa ibang panig ng mundo. At dahil dito, naiibsan ang lungkot na dinadala naming mga OFW.

Sariwa pa sa aking isipan ang unang taon kong pag-aabroad.

Taong 1994 noong na-hire ako bilang isang staff ng isang malaking kumpanya sa Saudi. Hindi pa nauso noon ang cellphone, lalo na ang internet. Ang natatanging paraan upang makontak ko ang aking mga mahal sa buhay ay sa pamamagitan lamang ng sulat o, kung talagang emergency, sa long distance na tawag kung saan ang halaga kada minuto ay nasa 14 Riyals na sa  exchange rate sa panahong iyon, ay aabot sa 120 pesos ang kada minuto. Mahal. Kaya hindi ka maaaring magbabad sa telepono kung ayaw mong sa tawag lamang mapunta ang iyong pinaghirapang suweldo.

Kaya sulat ang gamit kong pangkontact sa aking mga mahal sa buhay. Mas mura, ngunit ang downside ay dalawang linggo mong hihintayin bago makakaabot ito sa Pilipinas. Ibig sabihin, kung hihintayin mo pa ang sagot sa iyong pinapadalhan, aabot lahat ito sa isang buwan. Ganyan katagal. Habang isinusulat mo ang iyong hinaing o kaligayahan tungkol sa isang bagay, malalaman nila ito sa paglipas pa ng dalawang linggo.

Ganyan kahirap ang komunikasyon noong mga panahong iyon. Kapag nalungkot ako, mistulang nag-iisa lang sa mundo; walang karamay, walang mahal sa buhay na mabahagihan ng hinaing, walang kapamilyang magbibigay ng payo.

Ngunit noong sa wakas ay naimbento na ang internet, nabago rin ang takbo ng aking mundo. Kapag ako’y nalulungkot, bubuksan ko lamang ang aking Facebook account, maglagay ng shoutout tungkol sa aking naramdaman, at presto! Wala pang limang segundo, may magrereact na at magbigay payo o pagpapatawa. Parang hindi na ako nag-iisa. Parang ang mga taong mahal ko sa buhay ay nariyan lang sa aking paligid.

Ngunit bukod dito, may napakalaking tulong at napakadramatic na bagay din ang naidulot ng social media sa buhay ko at sa buhay ng aming pamilya. At ito ang laman ng aking kuwento...

----------------------------------

“ANGELO! ANGELOOOOOOOOOO!!!” ang dumadagundong na sigaw ng aking nakakatandang kapatid na si Kuya Antonio. Normal na naririnig namin ang nanggagalaiting sigaw niyang iyon kapag may iniuutos siya kay Angelo, ang panganay niyang anak.

At kapag narinig na namin ang tawag na iyon, normal na rin na makikita namin ang eksenang hindi magkamayaw na pagtatakbo ni Angelo patungo sa kuwarto ng kanyang itay, bakas sa mukha ang matinding takot.

Nasa elementarya lang noon si Angelo nang ang aking kapatid ay dinapuan ng isang nakakatakot, nakakahawa, at nakakadiring karamdaman.

Masasabi kong isang black sheep sa pamilya ang aking nag-iisang kuya. Pangalawa siya sa panganay at bago ako ay may isa pang babaeng nakatatanda sa akin. Ako ang bunso; sampung taon ang agwat sa sinundan kong kapatid.

Dahil sa hirap ay napilitang magpunta sa ibang lugar si Kuya Antonio. Nakarating siya sa Luzon, Maynila, at iba’t-ibang parte ng Mindanao. Sa panahong iyon kasi, ang aking itay ay medyo pasaway din; may mga bisyong alak at... babae. Ang sabi nga ng mga kapatid ko, sa babae niya raw umuuwi ang itay. At dagdagan pa na sa panahong iyon, ang aking inay ay lumuwas ng Maynila upang mamasukan bilang kasambahay kung kaya ay nagkanya-kanya na lang ng diskarte ang mga kapatid ko. At ang resulta, silang lahat ay hindi nakapagtapos ng pag-aaral. Ang aming panganay na babae ay hanggang grade six lang, ang pangalawa, si Kuya Antonio, ay hanggang grade four, at ang sinundan kong babae na sampung taon ang agwat sa akin, ay hanggang high school. Matatalino sana ang aking mga kapatid na babae. Noong nagtapos ang aming panganay na kapatid sa elementarya, salutatorian ito. Ang sinundan ko namang kapatid na babae ay palaging nasa top 3 simula elementarya hanggang high school. Sabi nga ng mga kapatid kong babae, maswerte raw ako dahil nang ako’y nagsimulang mag-aral, tumino na ang itay. Paano ba naman, nagsusuka na siya ng dugo dahil sa Acute Ulcer. Ang sabi pa nga ng doktor ay kapag hindi niya iiwan ang pag-inom, ito ang kikitil sa kanyang buhay. Kaya hindi lang siya tumino; sobrang naging masipag, mabait at responsableng ama pa.

Lumaki akong hindi nakasama o lubos na nakilala si Kuya Antonio. Bagamat may ilang pagkakataon na umuwi siya sa aming probinsya, wala akong matandaang parang memorable moment sa kanya. Siguro ito ay dahil napakabata ko pa noong nasa kasagsagan siya ng kanyang kabataan o baka dahil sadyang hindi lang talaga siya nakikipagbonding sa akin. Pero sa kuwento ng inay at mga kapatid ko, basagulero raw ito, lasenggero, at kung kaya ay hindi siya nakatatagal sa isang lugar. Kung hindi man pulis ang naghahanap sa kanya, mga taong kanyang inaagrabyado.

Oo, naging pabigat ang kuya ko sa aming pamilya; malaking sakit sa ulo ng aking mga magulang. Kung kaya kapag sinabi na niya na gusto na niyang umalis, kahit wala kaming pera, maghahanap ng paraan ang aking mga magulang upang makaalis lamang siya.

Kaya hindi ko rin maiwasan ang hindi magtanim ng kaunting sama ng loob kay Kuya Antonio. Kasi, bilang panganay na lalaki, siya sana ang dapat na tumulong sa aming mga magulang upang itaguyod ang aming pamilya at ang aming mga pangangailangan. Ngunit kabaligtaran ang nangyari; siya itong dagdag-pasanin, dagdag-sakit ng ulo, at dahilan upang mabaon sa utang ang aking mga magulang.

Nalaman na lang namin na nagpunta siya sa Dadiangas (na ngayon ay tinatawag na General Santos City), nakapag-asawa roon at pagkatapos ay nagtungo sa Maynila. Tumira sila sa isang Squatter's Area na nagmistulang latian dahil ang lugar ay isang catch basin ng mga kanal sa siyudad. Nagkaroon siya ng tatlong anak na puro lalaki ngunit namatay ang bunso dahil nalaglag sa ilalim ng kanilang papag at nalunod sa mabaho at maruming tubig ng imburnal.

Taong 1978. Nasa high school ako noong umuwi ang kuya; “for good” na raw. Kasama niya ang kanyang asawa na taga-Dadiangas at dalawang anak at sa bahay namin sila tumira. Hindi ko lubos maisalarawan ang aking tunay na naramdaman sa pag-uwi niyang iyon. May saya ngunit may pangamba rin na baka mabago na naman ang takbo ng normal na sana naming buhay. At ang mas pinangangambahan ko ay baka masira pa ang aking pag-aaral.

Sa unang mga araw nang dumating sila ay masaya pa kaming lahat. May dala silang malaking stereo component na ang tawag namin noon ay radyophono. Ang lakas pa nilang magpatugtog na para bang ipinagsigawan sa buong lugar na kami lang ang may ganoong gamit. Ngunit tuwang-tuwa rin naman ako. Nasa tuktok kaya ako ng aking kabataan.

Lumipas ang ilang araw, linggo at buwan, doon ko na nakita ang unti-unting pagbabago ng aming buhay. Palaging lasing ang aking kuya, gabing-gabi na kapag umuwi, nanghihingi ng pang-inom, at palaging kasama ang kanyang mga barkada. At kapag umuuwi siyang lasing, madalas niyang binubugbog ang kanyang asawa at mga anak. Minsan din ay tinatakot ang pamilya niya; tatagain daw ang mga ito. At kapag sinisita naman ng inay, babalaan niya ito na huwag makialam kung ayaw niyang madamay.

Sobrang hirap ang aming naranasan sa panahong iyon, hindi lamang sa aspetong dagdag na budget sa pagkain at pangangailangan kundi sa perswisyong dulot niya sa amin. At pinag-initan din niya ang aking pag-aaral. Mas mabuti pa raw sana na tumulong ako sa paghahanap-buhay imbes na sayangin ang oras sa pag-aaral na wala rin naman daw magandang idudulot sa pamilya namin.

Nakakadismaya.

Ngunit hindi iyon ang pinakamahirap na pasakit na ibinigay niya sa amin. Unti-unting napansin namin, pati na ng ibang mga tao, na namumula ang kanyang dalawang tainga. At may pulang mga marka rin ang ibang bahagi ng kanyang katawan.

Noong una, hindi namin pinansin ito dahil wala naman siyang naramdaman na kakaiba at normal naman ang lahat na nakikita namin sa mga kilos niya. Ngunit sa paglipas pa ng ilang linggo at buwan, lalong lumala ang pamumula ng kanyang mga tainga na sinasamahan pa ng pangingintab at pamamaga.

Doon na siya hinikayat ng aking inay na magpatingin sa doktor. At sa pagsusuri, nadiskubre na may malalang karamdaman siya sa balat: Leprosy o Ketong.

Mistulang gumuho ang aming mundo sa nalamang iyon. Umiiyak ang aking inay at mga kapatid. At ako, nakadama ng matinding takot. Nag-aaral pa naman ako noon kung kaya ay nabahala ako na baka mahawaan; masira ang aking buhay at ang aking mga pangarap.

Dahil walang sapat na pera ang inay upang maipadala siya sa mga dalubhasa, mga libreng medisina lamang na galing sa municipal center ang iniinom ni Kuya Antonio.

At hindi ito sapat. Kung kaya ay patuloy ang paglala ng kanyang kalagayan. Hanggang sa dumating na sa puntong may mga natutuklap nang balat sa kanyang paa, sa binti, sa katawan, nakikita ang namumula-mula at basa na kalamnan sa ilalim noon na mistulang naglalaway.

Nakakadiri. At wala pang epektibong lunas sa ketong sa panahong iyon. Kung kaya ay labis na kinatatakutan ito. At syempre sa aming pamilya, labis namin itong ikinalulungkot, ikinababahala... ikinahihiya.

Kaya kapag may magtanong sa akin kung ano ang sakit ng aking kapatid, sasagutin ko na lang sila ng, “Sakit sa balat”, o kaya ay “Hindi ko alam eh”. Minsan naman, sasabihin kong “Hansen’s Disease.” Para magtunog sosyal at upang hindi nila maintindihan. At kapag nagtanong sila uli kung ano ang Hansen’s Disease, saka ko rin sila sasagutin ng, “Hindi ko rin alam kung ano iyan eh.”

At ang isa pang bagay na nakakalungkot ay kapag may mga kaklaseng gustong dumalaw o dumaan sa bahay. Kapag ganyan, mag-aalibi na lang ako na may gagawin o kaya ay bawal. Ayoko kasing makita nila ang aking kuya at pangilagan nila ako, isipin na baka may sakit na rin ako at mahawaan ko sila.

Hindi maipagkaila na kaming lahat sa aming pamilya ay may takot. Sa araw-araw kong paggising, tinitingnan ko ang aking katawan kung may namumula ba sa aking balat, mukha o tainga. Bagamat may matinding awa kaming naramdaman para kay Kuya Antonio, may takot din kaming baka mahawan niya at pangingilagan ng mga tao. Hindi naman namin siya maaaring itaboy. Kahit ganyan siya, bahagi pa rin siya ng aming pamilya.

Ngunit kung iyan ang problema namin. Mas matindi ang problemang kinakaharap ni Angelo.

Nang umabot na sa puntong halos mabalot na ng sugat ang buong katawan ni Kuya Antonio at hindi na makalakad nang maayos, dagdagan pa sa mabahong amoy ng kanyang mga sugat, tuluyan siyang iniwan ng kanyang asawa, dala-dala ang kanilang limang-taong gulang na bunsong anak, si Allen.

Nasa sampung-taong gulang lang si Angelo noon; kasagsagan ng kanyang kamusmusan at kung saan ay dapat ini-enjoy ang kanyang kainosentehan, ang paglalaro, at ang pagmamahal ng mga magulang. Ngunit iniwan siyang nag-iisa, kasama ang may sakit na ama. At sa murang edad, natuto siyang magsakripisyo.

Pinagawan ng annex na kuwarto si Kuya Antonio. Doon siya hinahatiran ng pagkain, tubig, pinapaliguan, pinapaypayan, dinadalhan ng mga babasahing magasin, minamasahe ang katawan, at binibigyan ng kung anu-ano pang serbisyo. At si Angelo ang nag-iisang gumawa nito. Tapat niyang inaalagaan ang kanyang itay sa kabila nang maaring mahawaan siya sa sakit nito.

At ang pinakamasaklap na sakripisyo ni Angelo ay sa paglala ng kundisyon ng kanyang ama, tumindi rin ang mala-hayop na ugali ni Kuya Antonio. Palaging mainit ang ulo, palaging nagdadabog, palaging nagmumura, palaging naninigaw. At ang sumalo sa lahat ng ito ay si Angelo. Kapag naroon si Angelo sa kuwarto ng tatay niya, sinisigawan siya nito, sinasambunutan, iminumudmod ang mukha sa sahig na kawayan, pinapalo ng sinturon o kahoy, at halos ay hindi na siya palalabasin ng kuwarto.

“Tama na po itay! Tama no po! Hindi ko na po uulitin!” Ang kadalasang maririnig namim kapag ganyang pinag-titripan na si Angelo ng kanyang itay.

“Pu**** ina mo! Kanina pa kita inutusang bumili niyang sigarilyo! Saan ka ba nagpunta?!! Bakit ang tagal-tagal mo! Naglalaro ka na naman siguro ano?!! Sagotttttt!!!”

At kapag ganoong hindi nakakasagot agad si Angelo, maririnig na lang namin ang malakas na kalabog na parang itinutulak ang bata at bumagsak o di kaya ay sadyang inumpog ang ulo sa kawayang dingding o sa poste ng kuwarto.

“H-hindi p-po a-ako n-naglalaro tay! H-hindi p-po!!!” ang minsan ay isasagot ni Angelo na nanginginig ang boses, pinipigilan ang paghikbi. Alam ko, nanginginig talaga sa takot ang bata. Simula kasing naging ganoon ang kanyang itay, napapansin kong matakutin na ito, madaling magulat. At kapag ganyang nakakalabas siya ng bahay ay parang gutom sa panonood ng kapwang mga batang naglalaro kahit hindi siya kasali. Kahit ganoong inuutusan lang siya ng kanyang tatay, hihinto ito sa gilid ng kalsada, nakatutok ang paniningin sa mga bata o sa kung ano mang bagay na makakakuha sa kanyang interes. Ito ang dahilan kung kaya siya ay kadalasang natatagalan kapag nasa labas. Marahil ay isa itong klase ng defense mechanism sa kanyang sub-conscious na pag-iisip upang ma-compensate ang hirap at torture na kanyang dinaranas kapag nasa loob siya ng kuwarto ng kanyang itay.

“Nangangatwiran ka pa! Pu**** ina mo! Naghihintay ako sa iyo, samantalang ikaw ay naglalaro! Nag-eenjoy! Hala! Tanggalin mo iyang damit mo!!! Dapaaaaaaa!!!”

At pagkatapos ng ilang saglit ay maririnig na lang namin ang ingay ng malakas na paghataw ng sinturon sa balat kasabay ng pagsisigaw ni Angelo ng pagmamakaawa. “Tama na po itay! Tama na po! Maawa po kayo sa akin ‘tay! Hindi na po mauulit po!!! Itayyyyy!!!”

Ito ang dahilan kung kaya ay minsan, nababalot ng pasa ang katawan ni Angelo. Minsan din ay may black eye siya, o kaya ay may putok ang mga labi.

Wala kaming magawa. Sobrang tapang ng aking kuya na kahit ang aking inay ay kanyang sinagot-sagot o kaya ay pinagbabantaan kapag ganyang pinagsasabihan siyang huwag saktan si Angelo. “Nay! Huwag kang makialam dito! Anak ko si Angelo at ako ang may karapatan sa kanya. Kahit patayin ko pa ang batang iyan ay puwede kong gawin. Kung ayaw ninyong magalit din ako sa inyo, huwag na huwag ninyo akong pakikialaman! Dahil kung ako ang magagalit, pag-iitakin ko kayong lahat dito o di kaya ay susunugin ko ang buwisit na bahay na ito para magsama-sama na tayo sa impyerno! Kaya, pabayaan mo ako sa aking ginagawa!”

Syempre, takot kaming baka totohanin niya ang kanyang banta. Maraming beses na kayang may sinaktan siyang ibang tao, binugbog o pinapahirapan. Hindi nga namin alam kung sa ibang lugar na kanyang tinatakasan ay nakapatay siya roon. Sa tingin ko kasi sa kanya ay kaya niyang pumatay. At hindi malayong mangyari ito dahil nakatatak na sa isip niya na nasa dead end na ang buhay niya, kung kaya ay may tendency siyang mandamay ng ibang tao.

At ako, mas lalo pang sumama ang loob sa kanya. At lalo na noong nag-aargumento sila ng inay tungkol sa ulam na gulay.

“Pasensya ka na at iyan lang ang ulam natin ngayon. Wala talaga akong pambili ng ulam...” ang paliwanag ni inay.

“At bakit iyang is Matt? Pinapag-aral ninyo ng college wala rin namang mangyayari d’yan! Dagdag-gastos lang iyan sa pamilya natin! Kung ang pera na ipangtustos ninyo sa kanyang pag-aaral ay ibibili na lang ng ulam at mga kailangan natin dito sa bahay, nakakatulong pa siya! Tulungan niya ang itay na mag-araro, magbungkal ng lupa! Magtanim ng kung anu-ano! Ano bang magagawa sa pag-aaral??? Mapapakain ba tayo ng paaralan niya??? Aahon ba tayo sa kahirapan??? Puro pasikat lang siya! Puro barkada! Puro lakwatsa! Akala mo kung sinong anak-mayaman siya! Pu**** ina niya!”

At marami pa siyang sinabi tungkol sa aking pag-aaral.

Syempre, masakit. Imbes na i-encourage pa niya akong makatapos, baligtad pa ang dating nito sa kanya. Ako na nga lang sana ang pag-asa ng aking mga magulang na magkaroon sila ng anak na nakatapos ng pag-aaral, ganyan pa siya kung mag-isip. Para sa mga magulang na may anak na nagtapos, isang malaking tagumpay at karangalan ito. At pangarap kong ibigay ang karangalang ito sa kanila.

Kinimkim ko na lang ang aking sama ng loob, iginiit sa isip na nasabi lang niya iyon dahil sa kanyang matinding karamdaman.

Isang araw napansin naming umiiyak si Angelo habang nakaupo sa lilim ng punong kaimito sa gilid ng aming bahay, pinapahid nang pinapahid niya ang kanyang mukha at bibig. Nilapitan namin siya ng inay.

“Bakit ka umiiyak, Angelo?”

“W-wala po lola...” ang may pag-aalangang sagot ni Angelo, pilit na ikinubli ang tunay na dahilan ng kanyang pag-iyak.

Ngunit pinilit siya ng inay. “Hindi maaaring umiiyak ang isang bata nang walang dahilan. Ano iyan apo? Sabihin mo sa akin.”

At doon lalo pang umiyak ang bata. Pilit niyang pinigilan ang paghikbi upang makapagsalita. “K-kasi po, pinilit ng itay na isubo sa aking bibig ang...”

“Ang alin?”

“I-iyong n-natanggal po na balat sa kanyang s-sugat. G-gusto po niyang kainin ko iyon. K-kasi po... sabi niya, d-dapat daw ay mahawa rin ako upang kaming dalawa na ang naroon sa kuwarto. P-para raw po... hindi na ako makakalabas. P-para raw po hindi na ako makapaglaro, hindi na m-makapag-aral...” ang pautal-utal niyang pagsasalita.

Kitang-kita ko sa mukha ng inay ang pagkabigla. “Diyos ko! Anong klaseng tao ba iyang ama mo!” Sambit ng inay. “At... nakain mo ba?” dugtong niyang nabahala.

Nag-aatubiling tumango si Angelo. At kasabay nito ay ang pagpakawala niya sa tinimping hagulgol habang ang malalaking butil ng luha ay patuloy sa pagpatak mula sa kanyang mga mata. “P-papaluin daw po niya ako kapag hindi ko kinain, bugbugin, iumpog ang ulo sa poste... At huwag ko raw pong sabihin kahit kanino k-kasi... papatayin daw po niya ako.”

Niyakap na lang ng inay si Angelo. At noong tingnan ko ang mukha ng inay, nakita ko ang mga luhang dumaloy rin sa kanyang mga mata. Ramdam kong piniga sa tindi ng sakit ang puso ng aking inay para kay Angelo. Ngunit wala rin siyang magagawa. Kapag pinagalitan pa niya ang kuya, lalong makakatikim ng mabagsik na parusa si Angelo.

Naramdaman ko na lang din ang pagpatak ng mga luha sa aking mga mata habang pinagmasdan ang maglola na tila mga basang sisiw na walang magawa kundi ang umiyak.

Ganoon katindi ang pagkasalbahe ng Kuya Antonio.

Akala namin ay manatiling ganoon na lang talaga ang buhay namin; ang pagmasdan si Angelo na pinahihirapan ng kanyang sariling ama habang patuloy siyang nagsisilbi rito.

Taong 1980, noong may dumalaw sa aming bahay na isang babaeng European na myembro raw ng isang Non-Govenrment Organization (NGO) na nakabase sa Cebu. At ang pakay niya ay si Kuya Antonio. Nagtanong daw sila sa record ng municipal center kung sino ang may mga ganoong karamdaman sa munisipyo at natunton nila ang aming bahay. Ang misyon daw ng NGO na kinabibilangan niya ay ang paghahanap ng mga taong may katulad na karamdaman ng kapatid at gagamutin nila nang libre. Nadiskubre na raw kasi ang gamot nito. At ang kanilang target ay ang lubusang mabura ang sakit na ketong sa Asya at eventually, sa buong mundo. At dahil malala na ang kalagayan ng aking kapatid, iminungkahe ng NGO na dalhin nila ang kuya ko sa kanilang center upang doon i-rehabilitate, at kapag nagamot na ay bibigyan ng physical therapy upang ang mga nasirang ugat ay manumbalik sa dati.

Wala pang isang linggo, dinala na nila si Kuya Antonio sa Cebu. Hinatid siya sa pier ng aking itay... at ni Angelo.

Alam ko na bagamat may tuwang nadarama si Angelo na sa wakas ay makapagpahinga na siya sa brutal na pang-aabuso ng kanyang ama at magiging normal na ang kanyang buhay, may naramdaman ding kirot ang kanyang puso: ang kuya ko na lang kasi ang nag-iisa niyang pamilya.

Sa paglayo ni Kuya Antonio. nagbalik-normal ang takbo ng aming buhay. Naging normal din ang takbo ng buhay ni Angelo. Nagtapos siya sa elementarya at nakapag-enroll ng high school.

Dahil sa panahong iyon ay nakapagtrabaho na ako bilang guro sa mismong paaralan kung saan nag-high school si Angelo, tumulong ako sa kanyang mga pangangailangan sa eskuwela kagaya ng gastusin sa projects, uniporme, baon at iba pa. Ako na rin ang nagsilbing guardian niya.

Taong 1983, noong masayang ipinaabot sa amin ng itay ang balitang magaling na raw si Kuya Antonio. Maliban sa mga peklat sa katawan at deformed na mga daliri sa paa, normal na ang lahat sa kanya. Masaya naming tinanggap ang balitang iyon, umasang kasabay sa bago niyang buhay ay ang kanyang pagbabago; maging responsableng ama para sa kanyang anak.

At hindi naman kami nabigo. May nakita kaming bagamat kaunting pagbabago ngunit sapat na ito upang magkaroon kami ng pag-asa. Naisip namin na baka sa kalaunan ay tuluyan din siyang magbago.

Ginawan siya ng itay ng sarili nilang matitirhan ni Angelo at sinusuportahan sa mga araw-araw nilang pangangailangan. At napansin namin ang pagbabago ng kanyang pakikitungo sa bata. Bagamat paminsan-minsan ay pinapagalitan pa rin niya si Angelo isiniksik na lang namin sa aming isip na ganoon lang talaga ang ugali ng aking kapatid. Ang mahalaga para sa amin ay normal na ang lahat, kampante ang isip ng aking mga magulang.

Taong 1984 noong may dumating na kakilala ang Kuya Antonio na naggaling sa Dadiangas at sadyang siya ang pakay. Ibinalita ng kakilala niya na naroon daw ang asawa ni Kuya Antonio sa Dadiangas at nakapag-asawa ito ng isang Amerikano. Pinalitan na raw ang pangalan niya at apelyido, pati ang edad ay pinabata upang hindi ma-trace up na may asawa.

Parang wala lang ito kay Kuya Antonio. Marahil ay naisip niyang wala naman talaga siyang magagawa kung kaya ay pilit niya itong tinanggap. Ngunit ang masakit ay ang pakay ng nasabing tao: ipinasundo raw ng asawa niya si Angelo upang magsama ang magkapatid na dadalhin daw niya sa Amerika, kasama ang adoptive nilang ama na Amerikano. At nakisuyo pa ang asawa niya na huwag silang gambalain dahil ginawa niya ito para sa ikabubuti ng buhay at kinabukasan ng mga bata.

Nalungkot kami sa desisyon na iyon ng ina ni Angelo. Naging malapit na ang bata sa amin. Ang turing ko nga kay Angelo ay bunsong kapatid ko na.

Ang inay naman ay napaiyak. Sa ipinamalas na tibay ng loob ni Angelo at sa mga sakripisyong kanyang pinagdaanan, sobrang napamahal na ang bata sa kanya.

Ngunit hindi namin ipinahalata kay Angelo ang aming naramdaman. Gusto naming siya mismo ang magdesisyon. Buhay at kinabukasan niya kasi ang nakataya. At kung ano man ang ikaliligaya niya, hindi kami hahadlang. Nasa kanya ang aming buong suporta.

Hindi namin alam kung ano ang pinag-uusapan ng mag-ama sa loob ng kanilang kubo. Hinayaan namin silang mapag-isa. At noong lumabas, napansin kong nagpapahid ng luha si Angelo.

“’Nay, ‘tay... sasama si Angelo sa Dadiangas upang doon na siya mamalagi sa kanyang ina.” sambit ni Kuya Antonio.

Kitang-kita ko ang lungkot sa mga mata ni Agelo habang nagsalita ang kanyang ama. Hindi ko lang alam kung ano ang tunay na laman ng kanyang isip.

“Ikaw gusto mo ba?” ang tanong ng inay kay Angelo.

Hindi kumibo si Angelo. Tiningnan ang kanyang itay na parang hinahanap sa mukha ng kanyang ama ang kasagutan.

“Ako na ang nagdesisyon. Aalis siya. Wala naman akong maipakain sa kanya. Dagdag palamunin lang ang batang iyan dito...” ang pagsingit ni Kuya Antonio.

Sobra ang pagkadismaya ko sa aking narinig. Para bang, “Ano ba ito? Siya ang ama pagkatapos ay ipamigay lamang niya ang anak nang basta ganoon na lang kadali? Di ba dapat ay panindigan niya ang pagiging ama niya sa bata? Ang laki ng tulong nung bata sa kanya...” sa isip ko lang.  Ngunit ano ba ang magagawa ko. Siya ang ama at ang gusto niya ay ang siyang masusunod.

Sa kabilang banda, naisip kong maganda na rin sigurong naroon si Angelo sa kanyang ina. Alam ko, kahit hindi aaminin ni Angelo, may naramdaman siyang kasabikan na makita, mayakap, at makapiling  ang kanyang ina at nag-iisang kapatid. Karapatan niya iyon. At karapatan niyang matamasa ang kaginhawahan.

Malungkot kami sa araw ng pag-alis ni Angelo. Sa terminal habang inihatid namin siya, bakas sa kanyang mga mata ang ibayong lungkot. Sa panig ko, sinamsam na lang ng aking isip ang mga sulyap ko sa kanya, iniisip na baka iyon na ang huli naming pagkikita.

Ang tanging konsuwelo na lang namin ay ang magandang kapakanan at kinabukasan ng bata sa piling ng kanyang ina at kapatid. Makakatungtong siya ng Amerika, makarating sa lugar na kahit kami ay hindi pa nakapunta, makakain ng masasarap na mga pagkain, makapag-aral sa magandang eskuwelahan, at higit sa lahat, wala nang magpapahirap sa kanya. Siguradong masaya siya roon.

Naghalo ang aming naramdaman sa sandaling iyon; masakit na malayo si Angelo ngunit masaya rin sa magiging buhay niya sa piling ng kanyang bagong pamilya.

Bago umalis ang bus, isa-isa kaming niyakap ni Angelo. At noong ang kanyang ama na ang kanyang niyakap, kitang-kita ko ang mahigpit niyang pagyapos rito na parang ayaw na niya itong bitiwan. Niyakap din siya nang mahigpit ng aking kapatid. Doon ko nakita ang luhang dumaloy sa mga mata ni Kuya Antonio. At mas lalo pa akong nagulat noong hinalikan pa niya ang magkabilang pisngi ng bata at tila may ibinubulong.

Hindi ko lubos maisip na iiyakan niya rin pala ang pag-alis ng batang labis na nagdusa sa kanyang kalupitan. Hindi ko tuloy naiwasang hindi magtanong sa aking isip kung para saan ang pagluha niyang iyon. Ngunit ako na lang din ang sumagot sa aking katanungan, “Kahit gaano katigas ang puso ng isang tao, puso pa rin ito; nakakaramdam, naaapektuhan, nagmamahal... lalo na kapag ang isang tao ay bahagi ng kanyang sariling laman.”

Nang tiningnan ko si Angelo, hindi pa rin maalis-alis ang mga kamay niyang mahigpit na nakayakap sa kanyang ama habang patuloy siyang umiiyak; larawan ng isang batang puno ng kainosentehan, na sa kabila ng labis na pagdurusa at pagsakripisyo sa piling ng kanyang ama, ay ipinamalas pa rin niya rito ang kanyang tapat na pagmamahal.

Sobrang naantig ang aking damdamin sa aking nakita. Isang batang sa kabila ng mura niyang edad ay ipinakita sa amin ang tunay na kahulugan ng pagpapakumbaba; ng tapat na pagmamahal, at ng taos-pusong pagpapatawad.

Iyon ang huling alaalang tumatak sa aking isip kay Angelo.

Sa paglipas ng panahon, ang nakaukit na imahe sa aming mga isip ay ang masaya at masagana niyang buhay sa Amerika. “Ah mayaman na iyon. Baka English Speaking na nga rin iyon eh, silang dalawa ng kapatid niyang si Allen. Siguro ay nakapagtapos na iyon ng magandang kurso, nag-asawa ng Amerikana...” ang mga linyang kadalasan ay binibitiwan namin at ng mga pinsan niya kapag ganyang nagkasama-sama kaming mag-uumpukan.

Ngunit hanggang sa ganoong usapan na lang kami at pag-iimagine. Hindi naman kasi namin alam ang tunay nilang kalagayan nila sa Amerika. Ni address nga ay wala kami.

Taong 1994 noong ako ay makapag-abroad. Sa awa ng Diyos, maganda naman ang aking napasukang trabaho. Dahil dito, natulungan ko hindi lamang ang aking mga magulang kundi pati na rin ang aking mga pamangkin sa side ng aking mga kapatid na babae. Kahit papaano, nabiyayaan din ng tulong ang aking mga kapatid na babae.

At si Kuya Antonio siya ang aking naging foreman sa pagpapatayo ko ng bahay. May mga kaunting problema sa resulta ng paggawa niya, lalo na sa usapin ng pera at pagbabudget. Ngunit dahil kapatid ko naman siya kung kaya ay inintindi ko na lang. Ganyan lang talaga siguro ang ugali niya. Lalo na kapag may pera, lumalabas ang kayabangan.

Taong April 19, 2010. Namatay si Kuya Antonio. Sakit sa baga. Siningil na siya sa ginawa niyang pag-abuso sa sariling katawan noong kabataan niya.

Sa huling sandali ng kanyang buhay ay hindi na sila nagkita pa ng kanyang mga anak. Hindi rin kami nagkausap dahil nasa malayo ako. Nagtangka raw itong kausapin ako sa telepono noong huli niyang araw upang, sabi ng kapatid ko, ay manghingi ng patawad. Ngunit hindi ko siya nakausap gawa nang busy ako sa trabaho noong panahon na iyon. Hindi ko akalain na iyon na pala ang huli niya. Pero... kahit may sama ng loob ako sa kanya, napatawad ko na siya. Ganyan naman talaga kapag kapatid. Sabi nga nila, ang asawa ay mapapalitan ngunit ang kapatid ay mananatiling kapatid hanggang kamatayan.

Noong araw na namatay siya, hindi ko maiwasan ang hindi mapaluha. Sa labas ng aking kuwarto, nagtirik ako ng kandila at nag-alay ng panalangin.

Sa pagkamatay ng aking kuya ay mas lalo pang tumindi ang hangarin ko na hanapin si Angelo at ang kanyang kapatid. Sa panahong iyon, hindi ko alam kung papaano.

Hindi ko na maalala kung kailan eksaktong nagsimula ang internet. Ang natandaan ko lang ay noong taong 2006 o 2007 ay hinikayat ako ng aking binatilyong anak na gumawa ng Friendster Account upang doon kami magpalitan ng mensahe at makikita ko raw ang ina-upload niyang mga litrato. Doon ako natuto. At noong nawala na ang Friendster, sinabihan niya akong sa Facebook naman kami mag-friends. Doon ko na naisipang i-search ang mga pangalan nina ni Angelo at Allen. Sa isip ko, kung sa Amerika nga sila nanirahan, may Facebook sigurado ang mga iyon.

Subalit laking pagkadismaya ko noong sa aking pag-search ay wala akong nakitang mga pangalan nila. Kahit sa google ay wala rin akong nakita. Kaunti lang kasi ang mga “Jalano”. Hindi komon ang aming apelyido. At naisip ko na baka pinalitan na rin ang mga apelyido nila sa apleyido ng kanilang adoptive father na Amerikano.

Nalungkot ako. Ngunit hindi pa rin ako sumuko.

Ang isang magandang naging resulta sa paghahanap kong iyon sa mga pamangkin ko sa Facebook ay marami akong nakitang “Jalano”. Sa aming lugar kasi, kami lang ang natatanging Jalano. At dahil mga lalaki ang nagdadala ng apelyido, ako lang at ang aking kapatid na lalaki ang Jalano na natitira sa lahi namin. Noong nakita kong marami palang mga Jalano sa Facebook, tuwang-tuwa ako. 

At in-add ko silang lahat. Ma-babae, ma-lalaki, ma-bata... Lahat sila ay dinagdag ko sa aking friends’ list.

Naka ilang buwan din ang paghahanap ko sa mga pamangkin ko sa Facebook simula noong namatay ang aking kapatid. Hanggang sa tila nawalan na ako ng pag-asa at nakuntento na lamang sa pag-aadd ng mga “Jalano” sa aking Friends' List

Isang araw, binuksan ko ang aking Facebook. May isang Dominic Jalano sa aking Friends' List na nagpost sa status niya ng, “Wow! Ang dami pala nating mga Jalano!!!”

Natawa ako noong nabasa ko ang post niyang iyon. Nakarelate kasi ako. Ganoon na ganoon din ang aking naramdaman noong nalamang marami palang “Jalano” sa Pilipinas. At lalo na sa Mindanao, mas marami sila roon.

Ngunit ang labis ko pang ikinagulat ay ang nabasa kong isang “Jalano” na nagcomment ng, “Pare, Jalano rin ako! Ang tatay ko ay si Antonio Jalano na Taga-Leyte!”

Doon na ako nanginig sa sobrang excitement. Halos hindi ako makapaniwala sa aking nakita. Syempre, pangalan ng aking kuya ang kanyang binanggit at lugar namin ang kanyang tinukoy.

Agad kong tiningnan ang profile ng taong nagcomment. At doon na ako nagtatalon sa sobrang tuwa. Para akong nanalo sa lotto sa oras na iyon. Ang nakita kong pangalan ng profile ay, “Allen Jalano!”

Hindi ako magkamayaw sa sobrang saya na aking naramdaman. Alam ko, siya ang kapatid ni Angelo. Sa wakas, may sagot na rin ang aking hiling na sana ay magkaroon kami ng komunikasyon.

Dahil naka-offline siya sa oras na iyon, dali-dali ko siyang pinadalhan ng private message. “Allen, ako ang kapatid ng tatay Antonio mo. Kumusta ka na? Kumusta na ang kuya mong si Angelo? Kapag may time ka, paki-regards mo ako sa Kuya Angelo  mo at paki text na rin ako dito sa roaming number ko. Nasa Saudi ako ngayon. Miss na miss ko na kayo ng Kuya Angelo mo!” At inilagay ko ang aking numero sa dulo ng aking message.

At naghintay ako, sobrang excited na baka may magtext sa akin ano mang oras. Ngunit nagbilang pa ako ng ilang araw. Matapos ang isang linggo, nakatanggap din ako ng text. “Tiyo... si Allen ito. kumusta ka na!” Nasa opisina ako noong natanggap ko ang text niyang iyon.

Agad ko siyang tinawagan. “Kumusta ka na Allen! Grabe, anim na taon ka lang noong huli kitang nakita? Kumusta ka na ngayon?”

“Ok lang naman po tiyo. Nasasabik na rin akong makita kayo...”

“Ako rin... Ang Kuya Angelo mo pala kumusta na siya?”

“Nasa Palomoloc Tiyo! Nasa liblib ang lugar niya! Halos gubat ang lugar nila!”

“Ganoon ba? Akala ko ba ay nasa Amerika kayo, kasama ng inyong inay?”

Nahinto siya nang sandali. Parang may bahid na lungkot sa kanyang boses. “M-mahabang kuwento tiyo. Si kuya na lang po ang magkuwento sa iyo. Bukas po, pupuntahan ko siya upang magkausap din kayo.”

Sa pag-uusap naming iyon ni Allen ay nalaman kong aksidente lamang ang pagkrus ng landas namin sa internet. Hindi raw talaga siya nag-iinternet. Nahikayat lamang siya noong pilitin ng kanyang ka-live in na magbukas ng Facebook at tsamba namang nakita niya ang post na iyon ni Dominic kung kaya ay nagpatulong siya sa kanyang misis na magcomment.

Para akong napa-“Wow!” Para kasing sinadya ng tadhana na magbukas siya ng Facebook upang doon ay magtagpo ang aming landas. “Hindi kaya ang Kuya Antonio ko ang gumabay sa amin upang magsalubong ang aming landas?” sa isip ko lang.

Kinabukasan, may text uli sa akin. “Tiyo si Angelo ito...”

Pakiwari ko ay naglulundag ang aking puso sa sobrang galak noong nabasa ang text ni Angelo na iyon. Biglang nanumbalik ang mga alaala ko sa kanya noong bata pa siya. Ibayong pananabik ang aking naramdaman. Maluha-luhang tinawagan ko siya. “Angelo... kumusta ka na?”

“Heto tiyo... ok naman. May pamilya na ako tiyo, may mga anak na rin.”

“Wow! Talaga? Ambilis naman! Parang kailan lang?”

“Opo. Parang kahapon lang. Kumusta na pala kayo tiyo. Si itay? Kumusta na po siya?”

Nahinto ako sa pagkarinig sa kanyang tanong. Parang nabilaukan. Pakiwari ko ay ang simpleng tanong na iyon ay isang napakahirap na tanong na naibato sa akin. Ngunit wala akong magawa kundi ang isiwalat sa kanya ang totoo. “P-patay na ang itay mo Angelo, noong April 19 lang, pitong buwan na ang nakalipas...” ang may bahid na pag-aalangan kong sagot.

Biglang natahimik si Angelo sa kabilang linya, hindi nakasagot. At ang narinig ko na lang ay ang tinig ng isang pigil na pag-iyak.

Mistulang dinurog ang aking puso sa narinig. Para akong nag-freeze at ang aking cell phone ay nanatiling nakadikit lamang sa aking tainga, hindi alam kung ano ang sunod kong sasabihin. At habang patuloy na pinakinggan ko ang kanyang paghikbi, naalimpungatan ko na lang ang pagtulo na rin ng aking luha. Mistulang ang bawat hikbi na narinig ko sa kabilang linya ng telepono ay mga sibat na tumama sa aking puso. Doon ko napagtanto na mahal na mahal pa rin ni Angelo ang kanyang ama.

“H-hindi man lang kami nagkitang muli tiyo. H-hindi ko man lang siya nakausap bago siya lumisan. Nangarap pa naman ako na sana ay makabalik ako sa Leyte upang makita siya...” ang pilit na pagsasalita ni Angelo.

Binitiwan ko ang isang malalim na buntong-hininga. “W-wala tayong magagawa, Angelo. Hanggang doon na lang talaga ang buhay niya.”

“Kaya pala siguro umiyak siya at niyakap ako nang mahigpit noong hinatid niya ako sa terminal tiyo. Iyon na pala ang huli naming pagkikita... Hindi ko nga akalain na halikan niya ako. At umiyak pa siya habang niyayakap ako at bumulong sa akin ng, ‘Mag-ingat ka roon, magpakabait ka palagi. Huwag magpasaway. At kahit masama ang itay mo, huwag mo siyang kalimutan ha?’ Sobra akong naantig sa sinabing iyon ni itay tiyo. Doon ko napatunayan na mahal ako ng aking itay.” at napahagulgol na naman siya.

“Oo... mahal ka ng itay mo. Kahit ganoon iyon, mahal kayo ni Allen noon. Nagkataon lang sigurong nagkamali siya ng landas at huli na upang siya ay bumawi. Lahat naman kasi ng tao ay nagkakamali, di ba? Tingnan mo ang lolo mo. Kung noon ay pasaway siya, noong nagbago naman ay sobrang sipag at bait na niya. Kung kaya ay nabuong muli ang aming pamilya. Ang kaibahan lang ng lolo mo sa tatay mo ay pumanaw siya bago makabawi sa inyo. Pero hayaan mo na... alam kong masaya na siya ngayong nagtagpo na muli ang ating landas.”

“Tama po kayo, tiyo. At alam ko na ngayon kung bakit niya ako pinaalis ng Leyte; kung bakit niya ako ibinigay sa inay. Kasi akala niya ay magiging maganda ang buhay namin sa piling ng aking ina...”

“Tama ka Angelo... tama ka. Tiniis ng iyong itay ang sakit na malayo ka sa kanya dahil mas inisip niya ang iyong kapakanan, ang iyong kaligayahan.”

“N-ngayon ko lang nakita ang ginawa niyang sakripisyo para sa akin tiyo...”

“Oo... dahil naging mabait at masunuring anak ka. At alam niya iyon.”

“S-sina lolo at lola pala tiyo, kumusta na po sila?” paglihis niya sa usapan.

“P-patay na rin ang lolo at lola mo. 1999 namatay ang itay, at 2007 naman namatay ang inay.”

“W-wala na rin pala sila... Sila ang mga taong nagmamahal sa akin...”

“G-ganyan talaga ang buhay. Sa gusto man natin at sa hindi, lahat tayo ay hahantong sa kamatayan.”

“K-kaya nga po tiyo. Medyo masakit lang na hindi ko sila nakita o nayakap bago sila lumisan...”

“G-gusto ba ninyong bumisita sa Leyte upang madalaw ang puntod ng inyong ama at upang makita niyo rin ang inyong tita, mga pinsan, at mga pamangkin sa pinsan?”

“P-puwede po tiyo?!!” ang excited na sagot ni Angelo. “K-kapos po kami sa pera tiyo. Sapat lamang ang kinikita ko at ng aking asawa sa pang-araw-araw naming gastusin sa bahay.”

“Huwag kang mag-alala, magpadala ako ng pera. Ikaw, si Allen, at mga asawa ninyo... sagot ko ang pamasahe ninyo pati na ang kaunting baon.”

Sa pag-uusap naming iyon ni Angelo, nalaman kong pinabayaan din pala sila ng kanyang kapatid, ng kanyang ina. Iniwan lamang sila sa isang kamag-anak. Hindi naman daw pala totoong gusto ng Amerikano na ampunin sila. Ang totoo ay hindi alam ng Amerikano na may anak ang kanyang ina. At kung naghirap si Angelo sa piling ng kanyang ama, naghirap din daw ang kalooban nilang magkapatid sa piling ng kanyang ina. Paano, hindi raw nila ito nakakausap, hindi sila pinapansin, hindi binibigyan ng pera. Natuto siyang maghanap-buhay upang makakain, halos magpalimos na lang dahil inaapi rin daw sila sa mga taong pinag-iwanan sa kanila. Mas gusto pa nga raw sana niyang bumalik dahil naramdaman niya na kahit papaano, nagbago na ang kanyang itay.

Sobrang awa ang aking naramdaman para sa magkakapatid. Ang buong akala ko, matiwasay, masaya, kumportable ang buhay nila sa Amerika. Iyon pala ay kabaligtaran.

Napag-alaman ko ring nakapag-asawa si Angelo ng isang guro ng kindergarten habang siya naman ay nakapagtrabaho bilang isang warehouseman sa isang kumpanya ng pang-export na saging sa kanilang lugar. Nakapagtapos siya ng isang vocational na kurso ngunit masaya naman sa kanyang trabaho at estado. Paano, kahit sapat lamang ang kinikita nilang mag-asawa para sa araw-araw na pangangailangan, nakapagpundar siya ng sariling lupa at bahay. At biniyayaan pa ng apat na matatalinong supling; dalawang babae at dalawa rin ang lalaki. At proud na proud siyang ibinalita na palaging nagta-top ang mga anak niya sa kanilang mga klase kung saan, ang panganay na lalaki ay isang scholar na nasa third year college na ngayon sa kursong edukasyon. “Manang-mana po sa iyo ang mga apo ninyo tiyo, matatalino!” ang pagmamalaki pa niya.

Napangiti naman ako sa narinig. Oo nga naman, apo ko na rin ang mga anak niya. “Bakit ka pala hindi na nakabalik ng Leyte? High school ka na noong lumisan ka ah, marunong ka na...”

“Paano ako makabalik tiyo... kahit high school na po ako noon, wala naman akong perang pamasahe. At sa paglipas pa ng panahon, hindi ko na rin po natandaan ang lugar, ang address natin... at natakot po akong baka lumipat na rin kayo ng tirahan. Noong panahaon na nakapagtrabaho naman ako at nakapag-asawa, lalo pa akong nawalan ng oras, ang pera ko ay sapat lamang din para sa amin... nagkahiwalay pa kami ni Allen. Nagkanya-kanya na nga lang kami rito sa Dadiangas tiyo para makaraos lang, kanya-kanyang hanap ng diskarte.”

Sa panig ni Allen, napagalaman kong may katuwang na rin siya sa buhay bagamat hindi kasal. May mga anak na rin siya at sa nakita kong estado ng kanyang buhay, masaya siya sa piling ng kanyang live-in partner.

January 8, 2011 noong sa wakas, nakadalaw rin sina Angelo at Allen sa lupang sinilangan ng kanyang ama, sa Leyte. Ibayong saya ang naramdaman ng lahat; ng aking mga pamangkin na pinsan nila, at ng aking ate. May instant reunion. Sa tagal ba naman nilang nalayo at nawala...

Ngunit kung gaano sila kasaya sa unang araw nila sa Leyte, ay kabaligtaran naman ang tagpo noong dinalaw na nila ang puntod ng kanilang ama. Masakit ang eksenang nasaksihan ng aking ate at mga pamangkin na sumama sa kanila. Si Allen na simula noong anim taon pa lamang ay hindi na nasilayan pa ang ama ay lihim na umiyak sa harap ng puntod samantalang si Angelo na siyang nag-alaga nang tapat at lihim na nagdusa sa kamay ng kanyang ama ay sa isang gilid naman umiiyak, kinakausap ang ama na para bang naririnig pa siya nito, “Tay... pasensya na po kayo, hindi na ako nakabalik. Hindi man lang tayo nagkita muna... Patawarin mo po ako itay na iniwan kitang nag-iisa...”

Isang linggong nanatili sa Leyte sina Angelo at Allen. At sa isang linggong naroon sila sampo ng kanilang mga asawa ay sinulit naman nila ang kanilang bakasyon, lalo nang nagkataong pyesta rin sa ito aming sitio. Kung kaya ay lalo pa silang nag-enjoy; nabigyan din ng pagkakataong makahalubilo muli ni Angelo ang mga taong dating naging kaibigan niya sa aming lugar.

July, 2011 noong ako naman ang nagbakasyon sa Pilipinas. Pinaghandaan ko talaga ang bakasyong iyon. Iyon kasi ang pinakasukdulan sa aking paghahanap sa aking mga pamangkin. At ang pinaka-exciting kong itinerary ay ang pagpunta sa Dadiangas o mas kilala na ngayon sa pangalang General Santos City o Gensan. At kasama ko sa aking entourage ang panganay naming si Ate Nita, isang anak niyang lalaki na si Norman, at isa pang anak na lalaki ng aking isang ate na nasa Maynila, si Loloy. Apat kaming lahat na nagpunta roon. At isa itong dream vacation para sa akin.

Noong lumapag na ang aming sinakyang eroplano sa airport ng Gensan, sina Angelo at Allen ang mismong sumundo sa amin. Sobrang saya ko sa tagpong iyon. Hindi ko maipaliwanag ang matinding kasiyahang naramdaman ko noong nakita ko na at nayakap kong muli ang dalawa kong pamangkin, pagkatapos ng may halos tatlumpung taon ng aming pagkakahiwalay.

Dumeretso kami sa bahay ni Allen at doon ko na-meet ang kanyang asawa at anak. Kinabukasan naman, nag-rent kami ng van upang puntahan ang bahay ni Angelo na nasa liblib na lugar ng Palomolok. Doon ko rin na-meet ang kanyang asawa, ang kanyang mga anak, at ang mga kamag-anak ng kanyang asawa.

At hindi lang doon nagtapos ang aking excitement. Bago ang bakasyon ko, nahanap ko rin sa Facebook ang matagal ko nang hindi nakikitang mga pinsan sa side ng mga Jalano na taga Koronadal na mga OFW na rin sa Canada. Nag-inform ako sa kanila na dadalaw ako sa mga relatives sa side nila kapag nakapunta ako ng Gensan. Malapit lang kasi ang Koronadal sa Gensan. At tuwang-tuwa naman sila sa aking desisyon. Sabi nila sa akin, matagal na rin daw nila kaming inasam-asam na makita, dahil ang tanging nakita lamang nila ay ang aking itay at si Kuya Antonio. Kaya ipina-alam nila ito sa kanilang mga kamag-anak sa Koronadal na naghintay rin sa aming pagdalaw.

Kasama ang aking kapatid, dalawang pamangkin sampo ng buong pamilya nina Allen at Angelo, naganap ang kauna-unahang reunion ng mga Jalano sa Koronadal. Gulat na gulat ako dahil marami pala sila roon. Para kaming mga artistang dinumog ng halos isang baranggay na mga dugong Jalano sa lugar nina Ate Trining at Ate Vicenta. Kanya-kanya rin silang ambag sa instant na pagtitipong iyon. May nagbigay ng kambing, may nagbigay ng litson baboy, may nagbigay ng pabo, may nagbigay ng pera panggastos. At sa bahay ng mga pinsan kong OFW sa Canada kami at ang pamilya nina Angelo at Allen inaccommodate.

At ang isang highlight ng reunion ay ang tour naming sa 7 falls, sa zipline, at sa Lake Sebu. Iyon ay inesponsoran ng aming mga kamag-anak na nagtatrabaho at nanirahan na sa Canada. Sakay sa dalawang malalaking van, masayang inikot namin ang magagandang lugar sa parteng iyon ng Mindanao. 

Iyon na ang pinakamamasaya at pinakamemorable kong bakasyon. Sa bakasyong iyon ko unang natungtong ang Mindanao; sa  bakasyong iyon ko nakitang muli at nayakap ang hinahanap-hanap kong dalawang pamangkin sampo ng kanilang pamilya; sa bakasyon ring iyon ko nakita sa kauna-unahang pagkakataon ang marami sa aking hinahanap-hanap na mga kamag-anak.

“Tiyo... hindi ko akalain na marami palang Jalano dito sa Gensan. Ang buong akala namin ni Allen ay kami lang dalawa ang nandito!” sambit ni Angelo habang nag tour kami sa Lake Sebu. Iyon din kasi ang kauna-unahang pagkakita niya sa aming mga kamag-anak doon.

“Oo nga eh. Hindi ko rin akalain.”

“Iba na talaga ang nagagawa ng Facebook tiyo, ano?”

“Oo... nang dahil sa internet, ang nawawala ay nahahanap; ang nagkahiwalay ay pinagtagpo muli. At sa kaso natin, ang napatid na tali na siyang nagdugtong sa ating nakaraan at ngayon ay naidugtong nating muli...”

“At dahil dito tiyo... mas lalo pa akong nagkaroon ng tiwala at tapang na harapin ang bukas. Kasi, ngayon ko lang napagtanto, marami rin pala ang nagmamahal sa akin. Nand’yan ka, nand’yan ang tita, nand’yan ang mga pinsan at kamag-anak natin...”

“Matapang ka naman talaga ah. Bilib ako sa iyo. Sa dami ba naman ng hirap at pagsubok na dinaanan mo, heto, buong-buo ka pa rin, at lalo pang naging matatag. Isa ka sa mga taong nakapagbigay sa akin ng inspirasyon.”

“Ikaw rin tiyo... kung hindi dahil sa iyo, hindi na siguro tayo magkikita pa, at hindi rin namin makikita pa ang mga kamag-anak nating Jalano. Bilib din ako sa iyo dahil hindi ka bumitiw sa paghahanap mo sa amin. Maraming-maraming salamat sa iyo Tiyo...”

Binitiwan ko ang isang ngiti. “Salamat sa internet. Salamat sa Facebook.”

At sinuklian ni Angelo ang aking ngiti sabay yakap sa akin.

Nakabalik ako ng Saudi na dala-dala ang tagumpay at masasayang alaala sa reunion naming iyon. At simula noon, nanatili na ang aming kumunikasyon ni Angelo at Allen.

At dahil sa nakilala kong mga Jalano sa internet, gumawa ako ng isang facebook group na pinamagatan kong “Jalano Clan.” Sa ngayon ay mayroon na kaming 140 ka myembro sa iba’t-ibang bahagi ng Pilipinas; ang iba ay nakatira at nagtatrabaho bilang mga OFW sa iba’t-ibang panig ng mundo.

At ang isang issue na kasalukuyang pinag-planuhan namin ay ang grand reunion ng mga “Jalano.”

Sa panig naman nina Angelo at Allen, ang papuntahin ko naman sa Leyte ngayong darating na bakasyon ko sa Enero 12, ay ang mga binatang anak nila; sina Christian at Lesther. "First time naming maka-bakasyon sa malayong lugar lolo... grabe, excited na kami, sobra!" Ang text sa akin ni Christian, ang panganay na anak ni Angelo.

Balik kay Angelo, alam kong marami pang daraang pagsubok sa kanyang buhay. Hindi naman kasi nawawala ang problema habang ang tao ay nabubuhay pa. Ngunit kung nagtagumpay siyang harapin ang mga ito noong siya ay isang paslit pa lamang, walang dahilan upang hindi niya rin malampasan ang ano mang dagok na maaari pang darating.

At lalo na ngayon. Hindi na hadlang ang kahit gaanong layo man namin sa isa’t-isa. Nasa magkabilang sulok man kami ng mundo, ilang pindot lang ito sa keyboard, parang nasa harap na lang namin ang bawat isa. Kapag may problema, malaya nila akong nakakatext sa cell phone, nakakachat sa internet, o nakaka-usap sa Facebook. Kahit papaano ay may matatakbuhan na sila sa panahon ng kanilang kagipitan, may masasandalan sa panahon ng kanilang kahirapan, at may mahingian ng tulong, gabay, o karamay sa panahon ng kanilang pangangailangan.

Salamat sa internet; siya ang dahilan ng lahat. Salamat sa Facebook dahil pinagdugtong niyang muli ang napatid na tali ng aming mga buhay...

Wakas.




109 comments:

  1. Awang awa nman ako ke Angelo dito....... Totoo ba talaga to.........

    ReplyDelete
  2. nakakaiyak..sobrang naantig puso ko sa istorya ni angelo..hanga ako sa katatagan ng loob ni angelo kahit pinagmalupitan sya ng sarili nyang ama,nandun pa rin yung pagmamahal nya dito..

    ano pa ba masasabi ko kuya mike??the best story ever!saludo po ako sa inyo..

    ReplyDelete
  3. npkagandang kwento! sobrang bait at mapagmahal na anak ni angelo, cguro namana nya yun sa tito nya. . . sobrang sacrifice ang dinanas ni angelo pero nkakabilib ang pagmamahal nya sa knyang aman. bibihira na ang ganun anak sa ngayon. npakasaya aman ang naging turn out ng kwento, buti nlang ang nkapagtyaga ka para mahanap mo ang inyung ankan. goodluck kay angelo at sa kapated nya lalu na sau na handa palageng tumulong at umagapay sa kanila.

    ReplyDelete
  4. Whaa. Swerte ng facebook, libre advertisement. :D

    Nice entry. :D Mkabagbag damdamin. :D

    ReplyDelete
  5. Sa part na binubogbog si Angelo at ang pinaka nakakkdiring eksena na pinakain yung balat ng sugat at walang nagawa yung pamilya, parang hindi totoo yun, dahil ako gagawa ako ng paraan. Pero sabi nga lahat ng bagay ay may dahilan at sa huli naunawaan ko. Pagmamahal pa rin talaga ang gagamot sa sugat ng buhay. Kuya Mike talaga..lagi akong pinaiiyak sa mga kuwento. The best.

    ReplyDelete
  6. nkakaantig ang mga tagpo... tunay nga namang kapag pamilya m, mgsasakripisyo tau para sa knla... very inspiring

    ReplyDelete
  7. Hanep Kuya Mike.. you really! Ang ganda ng kwentong ito.. Thumbs up.. Goodluck po!

    ReplyDelete
  8. Sobrang ganda ng kwento mo sir Mike...naiyak ako dun ahh...thumbs up wala ka paring kupas...

    ReplyDelete
  9. Good Luck sir Mike...napakaganda ng kwentong ito...nakakaantig damdamin...isang kahanga hangang anak si angelou...

    ReplyDelete
  10. Ang ganda po ng story ni angelo sa kabila ng pagmamalupit ng kanyang ama sa na halos umabot na sa sukdulan, di pa din nya iniwan ang ama nya at minahal nya ito di nya alam kung mahal nga ba sya ng ama nya.. ngunit siguro, tama ang kasabihan na walang magulang ang gustong mapahamak ang anak at walang magulang ang di nagmahal sa kanilang anak despite of their personality na ipinapakita nila dito. sana maging maganda ang takbo ng buhay ni angelo at ng kapatid nya ngayon na may mga kamag-anak na syang malalapitan sa gensan :)

    thumbs up po kuya mike!!!

    -Merioku-

    ReplyDelete
  11. thumbs up again for kuya mike.grabe kung ako mismo yung tatay ni angelo ganun din ang gagawin ko. iisipin ko rin ang magandang future para sa anak ko kahit na ang kapalit ay ang mapalayo sya sa akin.pero hindi ko naman gagawin yung pasakit na ginawa nya pero sa kabilang banda naman hindi ko naman masisisi yung tatay kasi wala syang trabaho. gustuhin man nyang ibigay ang mga naisin ng kanyang anak hindi nya maibigay kasi wala syang pera kaya tuloy sa isip nya wala syang kwentang ama. higit sa lahat bilib pa rin naman ako kay angelo kasi sa kabila ng mga pinagdaanan nya sa kalupitan ng kanyang tatay ay hindi sya nagtanim ng galit dito kahit na katiting.

    Grabe wala ka paring kupas kuya mike.da best ka pa rin. take care always....kuya mike.

    ReplyDelete
  12. As the editor of this story, napailing nalang ako sa isang part ng story to the point na parang ayaw ko ng ituloy ang pagbabasa. Medyo naiyak ako at tumulo ang aking luha ng mga 2 drops lang. Chos. The story is really well and it actually shows the power of internet.


    Rovi Yuno

    ReplyDelete
  13. Astig! Isang magandang obra! May kurot sa puso ang kwento... maayos din ang pagkakalahad.... Goodluck sa entry mo ^_^

    Galing mo talaga!

    ReplyDelete
  14. isa na namang obra mula kay sir mike. Tlagang nakakaantig ng damdamin. Dun nga lang sa mga nangyari kay angelo, kaawa-awa tlaga. Thumbs-up po sa story na to sir mike.

    ReplyDelete
  15. serious and tono ng kwento yet it is heartwarming and maraming kapupulutan ng aral. This is one good story that tells us that technology is good for some reason and also maganda rin ang pagkakadepict ng isang uri ng "family life" na mayroong hindi magandang simula though still nagkaroon ng pagbabago. This makes me think about my relationship with my father din :)) hay... I know mahal nya ako but the way he puts himself before me makes me doubt it. Hay.... anyways... all in all maganda yung story as it values family relations and yung usefulness ng technology :D so good luck Sir Mike with your entry, God Speed :3

    ReplyDelete
  16. Thumbs up ako sa kwento nyong ito sir mike, ganda ng storya, family values ang tema kayo na sir mike!

    ReplyDelete
  17. grabe nakakantig na kwento..thumbs po sir mike..ang ganda po ng kwento..good luck po

    ReplyDelete
  18. tulo-luha ko d2, hehe, relate much sa OFW life.. hehe

    winner 'to, patok na patok!!! ka-vogue!

    ReplyDelete
  19. sobrang ganda..........two thumbs up sir mike

    ReplyDelete
  20. nakakaiyak po ang storya, pero sa bandang huli ok na din kc nagkita-kita na ulit sila, nakakalungkot lng na di nagkita ang mag-ama bago man lng sana sya namatay.. naaalala ko tuloy family ko lalo na ang tatay ko kc di rin sya ganun kaclose sken, pero alam ko na mahal nya ko.. salamat po kuya mike sa magandang kwento, this reminds me na tlgang dapat hanggang kasama mo ang mga mahal mo sa buhay ipakita mo na mahal mo sila kc di mo alam kung kelan sila mawawala.



    ReplyDelete
  21. sobrang galit ang nararamdaman ko sa Tatay...lalo sa scene about sugat... sino bang mationg ama ang gagawin yon... tama ka FB ang 'link' ng makabagong panahon.

    ReplyDelete
  22. Another great masterpiece.. Ngayon ko lang sya nabasa. Pero ang ganda lang.. Salamat dito. Speechless.

    ReplyDelete
  23. Dami talagang natulungan ng FB........ weeehhhhh

    ReplyDelete
  24. i was moved by this masterpiece of yours sir mike.. mixed emotion, but one thing is for sure this one is so inspiring, inspite of whats going on just live life.. kudos sir mike!!!

    ReplyDelete
  25. Ang galing mo talaga Kuya mike!!

    Ikaw na talaga!!

    ReplyDelete
  26. Luv the story.....sarap basahin kahit paulit ulit...

    ReplyDelete
  27. wala ka pa din pagbabago kua mike nakakiyak tlga tong story na toh... dame nakakarelate... sana magtuloi tuloi pa din pag gawa muh ng story...

    ---alfredo

    ReplyDelete
  28. Awtsss grabe ndi q knaya ang ginawa ng tatay ni angelo na ipakain ang balat ng sugat niya sa bata .... Kawalang puso cnung mgulang ang keang gawin un sa anak..msyado n aqng naapektuhan pareho lng kz kame ng pinagdaanan^°^

    Nice one kuya mike ..
    Godbless more power po

    -bittersweet cola

    ReplyDelete
  29. Npaka-inspirng po ng kwento nyo kuya Mike..dami na nga nagagawa ng social media ngaun sa buhay ng tao...

    ReplyDelete
  30. super galing nyo sir mike.... da best ang story nyo sana manalo ka..... god bless sayo!

    ReplyDelete
  31. ANG GALING NYO TALAGA SIR MIKE.. GRABEH KAKAIYAK NAMAN UNG STORY NI ANGELO SANA MANALO KA PO.. GODBLESS!

    ReplyDelete
  32. Maluha luha ako nung nabasa ko ang kwentong ito.. I feel the sorrow and I almost sympathized the author. Alam mo yung parang magkaharap kayo tapos kinukwentuhan ka niya at gusto mo na siyang yakapin sa hirap ng sinapit nung tao..

    I read the story first before I see that there is a theme as an Entry for PEBA and I could say that the message/theme was subliminally inserted well.. :)

    All in all mapapaiyak ang taong magbabasa nito pag siya ay family oriented.. All the best Sir Mike.. Wish you the best of luck.. As always :)

    -Ako si Blue

    ReplyDelete
  33. Well, just read a very inspirational masterpiece of Sir Mike Juha! The story from the start till the end didn't failed to pinch the sensitive side of me... The attitude of Angelo towards his father made me love my father so much. The narrator of the story really made the details specific and realistic(though it is a true-to-life story) that made us feel that we are also part of the story. Your family's bond and compassion, kuya Mike, is really an inspiration to each of us readers and supporters of your craft. Kudos to every good deeds you make! :D

    ReplyDelete
  34. YOU NEVER FAIL TO INSPIRE and "MAPALUHA" me sir!! Hehe

    through reading your stories, the verb here was not actually "READ" but actually "GET" - experiences :))

    -Detectivé Joseph Jayme

    ReplyDelete
  35. Wow this is an enticing realistis story..... kudos sa author and as well sa BOL...

    Fonite

    ReplyDelete
  36. eto pala yong kuwento mo na nagkita tayo sa davao na kasama mo na yong isang apo mo....touch ako friend....-roljamie

    ReplyDelete
    Replies
    1. ang galing ng story ni angelo, napakagaling ng witer panalo ito!!!!!

      Delete
    2. Ay friend.. oo ito yung time na dumaan kami ng Davao para tingnan sana ang prospective na project natin. :-)

      Delete
  37. hmmmmm wla pa din kupas sir mic
    2 thumbs up


    i hope manalo ang entry mo

    GODLEss po

    ReplyDelete
  38. Ang galing galing po ng pagkakwento Sir Mike. Nakakatouch po talaga. And dami ko narealize lalo na pagdating sa mga mahal natin sa buhay. Tama, kahit anong mangyari, kahit gaano pa kasama ang isang tao, meron parin soft spot sa puso nito, at may chance pa itong magbago. Maraming salamat po Sir Mike! Sana po, manalo kayo.

    ReplyDelete
  39. hi kuya mike its me of ireneo viers of facebook!
    sensya ngayun lang po ako na internet busy po sa school and i just saw ur announcement so i read it basta gawa mo kahit isang pahina lang yan randam mo and komplesidad at emosyon ng kewnto good job kuya mike and hope tuloy mo lagi ang pag likha ng magandang kwento!!i will pray for every competition na sana manalo ko coz u really deserve it :)gud luck

    ReplyDelete
  40. nakakalungkot naman., ndi man lang sila nagkita bago matsuk ung tatay nya.., ndi man lang niya nakita yung pagbabago ng tatay nya bago ito nabawian ng buhay...,

    at isa pang malungkot dito inakala ng tatay nya na naging maganda ang buhay ni angelo ng sumama ito sa kanyang ina hayyy!!

    pero isa s mga maganDang nangyari dito ay ang teknolohiya tulad ng FACEBOOK.., na naging daan para magbubuklod sila magkakamag-anak... =)

    PAWS UP sir MIKE JUHA..,
    another superb story n namn po ang ni share nyo sa min =)
    gudluck and more power sa susunond nyo pong isusulat =)

    ReplyDelete
  41. thanks sir mike,
    hanggang ngayon very intertaining parin talaga ang mga akda nyo,sulit ang pagbabad sa internet basta blog nyo (michaelsshadeofblue)ang kasama tiyak ok ang araw ko.
    GOODLUCK & GODBLESS YOU PO.

    ReplyDelete
  42. nakakatouch naman tong story na toh.. :////.... haisst!

    Ang ganda po idol!! :]]]]

    ReplyDelete
  43. nkaka antig ng puso, maganda at puno ng aral, lalo n s pagsasamahan n dpat ay nkpaloob s bwat miyembro ng pamilya. Nang dahil s internet/fb nahanap ang mga pamangkin niyang sina Angelo at napasaya nya ang mga ito khit s munting paraan na get together pero puno ng pagmamahalan, galing, Sir Michael Juha po sure Victory n ito. Tnx s mga inspiring stories nyo.

    ReplyDelete
  44. ganda po nito, parang habang may buhay may pag-asa. Khit p lumipas ang mhabang panahon ay mahahanap mo ang iyong kaligayahang hinahangad para s mga pamangkin ni Matt, n si ANGELO. Puno ng inspirasyon para s mga magkakalayong miyembro ng pamilya. Salamat s internet at salamat Sir Michael Juha. Sa mga akda ninyo n aking ginagawang inspirasyon s buhay.
    Kurasakichad@

    ReplyDelete
  45. I hope my comment is not yet late.. Kakabasa ko lang sir mike and this is really a good read :) Angelo's story is really heart warming :)

    ReplyDelete
  46. Well The story is really good. Mixed EMOTIONS.. Andun yung pagkainis ko sa tatay nya at andun dn yung pagkaawa ko.. Hays sana hnd nalang nya bngay yung anak nya.. :'(



    Michael Ha te

    ReplyDelete
  47. All the elements are in. No wonder sir Mike, this will be another heartwarming story. I would love to read more of it. Thank you sir Mike!

    ReplyDelete
  48. All the elements are in. No wonder, sir Mike, this will be another great story. With a heavy drama in the opening chapter. Hope to read more of it.
    Thank you sir Mike!

    ReplyDelete
  49. ang galing talga ng pagkakagawa...pinakita lng nito ang kung gaano ka laki ang tulong ng social media..kudos sir mike...pwede to gawing story line ng isang pelikula!

    ReplyDelete
  50. Nbsa q n ito ilang linggo n nkalipas at napaiyak ako nitong kwento n ito. ngyn binasa q uli at s pangalawang pgka2taon umiyak ulit ako. iba tlga kpg c sir mike ang sumulat. hanga ako ky angelo s sobrang pgma2hal nya s ama nya at tiyaga s buhay. prang ang ang tiyo nya mpgmahal s pamilya. dun xa cguqo ngmana. kht ilang taon n ang nklipas ay hinanap nya p rin mga pamangkin nya at ndi lng pamangkin ang nhanap nya pti ang iba p nyang kmag anakan. na inspire 2loy ako hanapin father q s fb kht inabandona nya ako :( tnx sir mike 4 dis story :)

    ReplyDelete
  51. Nakakaantig po ng damdamin ang PEBA entry na ito. Nawa'y manalo kayo sa timpalak na ito!

    More Power Kuya Mike!

    ReplyDelete
  52. Ang ganda ng pinapahatid ng kwento ng buhay ni angelo. sa kabila ng kalupitan ng kanyang ama sa kanya,hindi pa din nya ito iniwan to the point na kahit sya ay pwede nang mahawa,bagkus,minahal nya ang kanyang tatay ng wagas.pero hanga din ako sa tatay nya, sa kabila ng kalupitan nito, naipakita pa din nya ang pagmamalasakit at pagmamahal sa pamamagitan ng pagbibigay ng magandang kinabukasan sa anak sa piling ng ina nito. Too bad nga lang at hindi ito natuloy at naiwan clang magkapatid sa gensan ng matagal na panahon. buti nalang at kahit nawalan cla ng komunikasyon sa mga kamag anak nila, napagdugtong naman sila ng teknolohiya ng makabagong panahon, at naramdaman nila na hindi na sila nag iisa sa mundo..

    Ang galing po ng story kuya mike andami kong natututunan sa bawat akdang sinusulat mo more power po sa inyo and hope na manalo po itong story nyo!!!

    ReplyDelete
  53. Napakauliran naman ni Angelo, good luck sa iyong entry sir!

    ReplyDelete
  54. Good luck sa entry mo Mike, napakagandang istorya, sana lahat ng mga anak ay tulad nila sa pagmamahalan at pagtutulungan!

    ReplyDelete
  55. Kawawa nman pala si angelo... pero ika nga lahat nang bagay nagbabago paglipas nang panahon... Good thing na nagbago ang tatay niya.

    -I really agree sa kwento ni Kuya mike. Technology Helps a lot especially as means of communication and dissemination of information lalong napapadali It connects almost everybody around the globe.. Kung dati hadlang ang distansya sa bawat isa ngayon di na "ilang pindot lang yan sa keyboard at ayan parang magkaharap lang kayo"

    -Good job po sire mike at goodluck sau ikaw talaga ang tunay na panalo :)

    ReplyDelete
  56. Very inspring. Nakakalungkot na nangyayari pala sa totoong buhay ang mga pinagdaanan ni Angelo. Buti na lang may happy ending, kundi, baka naiyak na talaga ko kung tragic na natapos yung story. Kudos to the writer. Da best to! ;)

    ReplyDelete
  57. Ang pinakamasakit dun, kapag dumampi ang sinturon sa likod mo at umiyak ka, sasabihin sayo, Huwag kang iiyak. Ang hirap kayang pigilin ng iyak kapag nasaktan ka. Medyo naramdaman ko ang lahat ng sakit ni Angelo kaya gustong tumulo ng luha ko. But the saving grace of the story was his humility to forgive his father. The writer really feels the pain, the longing and the helplessness of a young child subjected to indignities and abuses. Good Luck. ..

    ReplyDelete
  58. kuya wla k paring kupas stil. My no.1 isang nakakaantig puso n nmn ang nagawa mo. Kun totoo tun kwento mo na sulat mo. Di ko lubos maisip ang nararamdaman ng taong to. Kahit nahihirapan kinakaya parin.

    ReplyDelete
  59. ito ay isang nakakatuwang kwento.. ika nga all is well that ends well.. kahit sa simula pagkabata ay di nakaramdam ng pagmamahal si angelo mula sa kanyang ama na nasundan pa ng mga paghihirap mula nang mapunta siya sa poder ng kanyang ina, sa huli, nakahanap siya ng katuwang sa buhay at bumuo ng sariling pamilya at dito ipinaramdam ang pagmamahal na hindi nya naramdaman noong panahon ng kanyang kamusmusan... marahil ay biyaya na rin ng Diyos kay Angelo ang matatalino supling na sa aking nakikita ang siyang mag-aahon sa kanila sa hirap..

    Nawa'y ang mga ofw's ay di mawalan ng loob upang labanan ang mga pagsubok.. Nandito ang pamilya niyo.. sumusuporta at nagmamahal..

    Sa ating mga "BAGONG BAYANI" saludo ako sa inyo.. Hangad ko ang inyong pagtatagumpay..

    ReplyDelete
  60. hay nice po kuya ang kuwento!ang sakit ang nangyari!!!

    ReplyDelete
  61. wow tyo... nakakaantig ng puso..very touching talaga..sakit aku dughan aip..youre the best tyo..congrats.

    ReplyDelete
  62. ganda naman ng kwentung ito tiyo ..
    tlagang nakaka touch ..
    congrats tiyo ..
    :*

    ReplyDelete
  63. nice sobrang ganda ..kau na po tlaga idol..
    grabe..

    ReplyDelete
  64. nka relate aq mr. author sobrang gnda!

    ReplyDelete
  65. i was so proud for angelo for being humble..
    bihira mga katulad nya..nice story ever

    ReplyDelete
  66. napakatouching ng kwento na to.....ilang taon na ang lumipas hindi prin nwalan pag asa ung isang tyuhin para lang sa isang pamangkin......

    ReplyDelete
  67. Sir Mike, Grabe naman ito, nakakatouch talaga. Happy ako sa ending. Ipagpatuluy nyo po ang mga nakaka-inspire na stories and I'm sure na maraming magbabasa nito.:-)

    ReplyDelete
  68. wew hanep ang galing sir mike.. hands up na talaga ako sayo... nakaka touch....ingatz po and godbless

    ReplyDelete
  69. Moving. technology really helps a lot.another inspirational masterpiece kuya mike. all wounds heal in its own time.

    ReplyDelete
  70. thnx sir mike sa lahat ng story! this indeed another story of reality. kaka-inspire! i've encountered a lot of people having same story as that in the community im workin at.. this how important technology nowadays. keep writing Sir MIke! God bless! :)

    ReplyDelete
  71. voted already. 36% of 307. I hope makatanggap ako ng copy ng new chapter...

    queckenstedt

    ReplyDelete
  72. kahanga hanga ang pagmamahal ng anak sa ama..kahit na pinagmalupitan na xa di pa din nya iniwan ang tatay nya.. good job!! keep it up...


    krisluv

    ReplyDelete
  73. Great story..filipino values are truly enforced :)

    ReplyDelete
  74. .wow what a great story...you can feel the emotion na parang kang nasa scene sa bawat part nito...job well done to the author

    ReplyDelete
  75. 2 thumbs up for you Kuya Mike!!
    ang galing galing mo talaga gumawa ng mga stories... keep it up!! :))

    ReplyDelete
  76. napaka sakit nman un pangyayari sa buhay niya, bgamat nandun parin un pagmamahal ng kanyang ama nd man niya naparamdam eh tiyak na mhal niya anak niya... so hard isipin pero mhal nia parin un tatay niya,buti nlan merun internet he,he,he pra magkatagpo-tagpo dba..sbi nga sa bandang huli ang pagsisis...nice kuya aral nman po napulot d2.good luck po, i hope next story ay maganda uli..

    ReplyDelete
  77. a very good and heart warming story about social networking site.....

    ReplyDelete
  78. a very inspiring true to life story.. tsk tsk! very heart warming..

    ReplyDelete
  79. Two thumbs up for u dear Michael, wala na akong masab, speechless akich!!..thanks






    jepoy_ledesma2002@yahoo.com




    ReplyDelete
  80. isang kwentong kapupulotan nang maraming aral...
    keep up the good kuya!

    ReplyDelete
  81. good job po sir mike :)))) i'll always be your fan. galing-galing :))

    ReplyDelete
  82. thanks for sharing your stories. it tackles the close family ties of filipinos as to how we love each kin.

    continue writing and post every stories. good luck sir!

    ---januard

    ReplyDelete
  83. Nice story, kaiyak. :)

    ReplyDelete
  84. this story touches my heart the first time i read this:))

    ReplyDelete
  85. nice one sir mic ........
    isang kakaantig na story na naman ang nalikha mo
    u deserveto win tlaga

    ReplyDelete
  86. I really pity Angelo.. how could a father do those things to a kid like him... The story is really well-written and without a doubt pinag isipan ng mabuti... Keep it up Mike...

    ReplyDelete
  87. Di ko kinaya ung scene na sinabi ni angelo na pilit ipinakain ng tatay nya ung langib ng sugat nito hindi ko mapigilang magalit sa tatay nya.

    A Great Story "an entry with a big chance to win".

    Keep us inspired with your stories Kuya Mike

    Thanks

    ReplyDelete
  88. Garabe kuya mike ang galing mo talaga gomawa nang storas na iyak ako....

    ReplyDelete
  89. isang napakagandang kwento. isa sa mga obra ni kuya mike. :)

    ReplyDelete
  90. nice one

    -jawen/ jerwin

    ReplyDelete
  91. Thumbs up!!!!! Bilib aq syo angelo larawan k ng katatagan ng loob!

    ReplyDelete
  92. super ganda ng kwento... daming aral... bravo kuya Mike.. from Paul Allan

    ReplyDelete
  93. kuya mike astig talaga mga story mo..

    You have a good penmanship kuya mike and i salute you for that

    sana manalo kuya mike..

    ReplyDelete
  94. kuya mike...


    ang galing...another good story..


    sana marami pa susunod...

    ReplyDelete
  95. nice, sobrang intense ng story. nangilid ang luha ko. hindi ako nagkamali sa pagvote sa'yo sir. good luck :-)

    ReplyDelete
  96. I already voted kuya idol..


    Ruben Logronio

    ReplyDelete
  97. ..i cried.

    ..ahrael

    ReplyDelete
  98. This truly a tear jerker true to life story.Sau Angelo saludo ako.Isa kng mabuti at ulirang anak na maipagmamalaki.At ganon din nman sa iyong Tiyo.Ang mapagmahal na puso ng bawat tao ang magtutro at gagabay upang matagpuan ang mga nawawalang kamag anak.God is Great.

    ReplyDelete
  99. I was surfing the internet para sa ibang "stories" that'd help me ease my boredom. Pampalipas oras since nasa work ako and wala sa mood na magtrabaho.

    Till I come across this blog and read few stories. Few were just merely erotically made to stimulate my "other" senses.

    With all the stories posted in this blog, hindi ko rin alam why the title of this post wedged my attention .

    Reading the story made me feel like, ako si Angelo, though my life story is totally different from that of his. It blew me away completely and seems suddenly I travelled back in time when I was of Angelo’s age and can’t do anything but cry! I was moved by the veracity of Angelo’s plight. I peeved reading the story.

    Felt that old flaming anger I was having, parang binuhay yung galit kong matagal ko ng pinatay at inalis sa sistema ko!

    But at the end of the story and just like any other fire, flame and fury…..it subsided and I get back to reality, it has long been gone and forgotten.

    This one really is a MASTERPIECE….!!

    Whoever is the author, I salute you Sir and kudos!!!

    And with that, may I ask the permission of the author to allow me to have this story posted in my blog.

    Looking forward for your approval.

    Thanks & best personal regards

    Sam Alegre
    http://www.rainbowconnection218.wordpress.com

    ReplyDelete
    Replies
    1. hi rainbow connection. You may post this pero please write my name as the author (pen name): Michael Juha

      and mg email: getmybox@hotmail.com

      thanks.

      Mike

      Delete
  100. Nakaka antig ng damdamin ang kwentong ito. Gusto kong isalin at ipadala sa MMK..nakaka inspire,sobra kung hinangaan si angelo,kahit anong pagsubok,kinaya nya.kahit anong hirap at dagok,nilampasan nya.hanga rin ako kay tiyo na hindi nawalan ng pag asa.. ang sarap ng buhay.lalo na kung puro pagmamahal ang nasa bawat isa..sir mike ang galing mo talaga,hindi kataka takang nanalo ito ng award giving body..mahusay ka sir,lagi akong naaantig sa mga kwento mo..sana marami ka pang maisulat na kwento para mas marami pang tao ang mabigyan mo ng inspirasyon...
    maraming maraming salamat sir mike...
    Kaawaan ka ng Diyos..
    -emorej ffilc eubank

    ReplyDelete

FOLLOW US

Follow us in
- Friendster: www.friendster.com/msob
- Twitter: twitter.com/msoblue
- Facebook

Add michaelshadesofblue as your friend in facebook, friendster, and twitter: juha.michael@gmail.com

Disclaimer

All images and videos in this site are copyrights of their respective owners and "MSOB" claims no credit unless otherwise acknowledged. If you own the rights to any of the images or videos and do not wish them to appear on this site please, contact us at getmybox@hotmail.com and the items in question will be promptly removed.

LinkWithin

Related Posts with Thumbnails