"Pantalan"

By: Michael Juha
email: getmybox@hotmail.com
fb: getmybox@yahoo.com

Author's Note:

Gusto ko lamang pong ipaalam sa mga mambabasa na ang kuwentong ito ay hango sa totoong buhay.

-Mikejuha-
-------------------------------------------------

“Norman, punta tayo sa ‘pantalan!”, pag anyaya ko sa aking pamangkin.

Mga aalas kwatro ng hapon iyon noong maisipan kong mamasyal sa sea front. Isa iyon sa mga paborito kong lugar na kadalasan kong pinupuntahan kapag gusto kong magrelax o mag-unwind. Doon kasi, masasarap ang mga barbecueng manok, ang cottage ay gawa sa nipa at kawayan, at preskong-presko ang simoy ng hangin. At ang pinakagusto ko sa lahat ay ang lugar mismo na tila nakalutang sa dagat. Kapag ganoong oras ng hapon, trip kong panoorin ang paglubog ng araw. Ewan, siguro may pagka sentimental lang akong tao. Halos lahat na kasi ng gusto ko sa kalikasan ay nandoon na. At kapag gusto ko namang kumanta, may videoke at syempre, hindi mawawala ang beer. Ang tawag namin sa lugar ay “pantalan”.

June 3, unang bakasyon ko iyon simula noong makapag abroad sa Saudi. Kaya, sobrang na-miss ko ang lugar at excited akong makita muli iyon at magawa ang mga nakasanayang hindi ko na nagawa sa isang taon ko ring pagkawala.

“Sige Tiyo, ilalabas ko lang ang tricycle ko...”, sagot ni Norman.

Si Norman ay isa sa mga pamangkin kong sobrang malapit ang loob sa akin. Siguro ito ay dahil hindi naman magkalayo ang agwat ng edad namin. At dahil sa bunso ako sa pamilya, ang turing ko sa kanya ay nakababatang kapatid na. Mga problema namin sa pamilya, kami ang nagsi-share at nagkakampihan. At ang hindi ko malimutang palagi niyang sinasabi, “Ayaw kong matulad sa tatay kong lasenggero, irresponsable at basagulero. Ayaw kong danasin ng mga magiging anak ko ang hirap na naranasan ko...”

Ngunit pagkatapos pa lamang niya ng elementarya ay pinaluwas na siya kaagad ng Maynila upang makapagtrabaho. Sa murang edad, pasan na niya ang responsibilidad na sana ay nakasalalay sa balikat ng kanyang mga magulang. Sobrang awa ang naramdaman ko para sa pamangkin. At naipangako ko sa sarili na ano man ang mangyari, hinding-hindi ko siya pababayaan.

Noong grumaduate ako ng kolehiyo at nakapagtrabaho, kinumbinsi ko ang nanay niya na pabalikin na muli sya sa probinsya upang maipagpatuloy nya ang kanyang pag-aaral. Bagamat ayaw ng kanyang tatay, ngunit sa pagpupumilit ko, nakumbinsi ko rin sila. Ako naman kasi ang gagastos sa pagpapaaral sa kanya at kapag nakapagtapos na siya, mas gaganda pa ang buhay nila. Kaya, maliit man ang sweldo, pinilit kong itinaguyod ang mga gastusin sa pag-aaral niya.

Ngunit may mga kundisyon ang pagpapaaral ko kay Norman. Una, hindi muna siya pwedeng mag-asawa hanggang hindi sya nakakatapos ng pag-aaral at kung mag-asawa man, dapat ay ako muna ang mauuna, o kung hindi man ay sabay kami. Pangalawa, kapag nakapagtrabahao na sya, sya naman itong magpapaaral sa mga nakababatang kapatid niya.

Ngunit hindi natupad ni Norman ang mga kasunduang iyon. First year college pa lang sya sa kursong Kumersyo noong mabuntis nya ang kasintahan at napilitang pakasalan ito.

Sobrang sama ng loob ang nadama ko sa ginawa nya. Noong nag-aaral pa siya, ni hindi ako nakapagbibigay ng pera sa sarili kong mga magulang at ni sarili ay hindi ko mabigyan ng luho. Pagkatapos, hayun, nag-asawa na lang bigla at nasira ang mga plano namin sa buhay. Pakiramdam ko tuloy ay sinaksak niya ako ng patalikod. Ang sakit.

Dahil doon, hindi ko na sya tinulungan pa sa pag-aaral. Kaya, hindi na rin niya naipagpatuloy pa ang kanyang kurso. Alam ko, abot- langit ang pagsisisi nya. “At least, hindi na nya ako masisisi... Ngayon, sariling kaligayahan ko naman ang pagtutuunan ko ng pansin.”, ang nasabi ko sa sarili.

Iyan ang kwento ng buhay ni Norman.

Alas kwatro y medya noong makarating na kami sa pantalan. Umorder kaagad ako ng barbeque at apat na bote ng beer. Kumain kami, nag-inuman. Walang katao-tao ang kainan sa oras na iyon kaya napaka tahimik at relaxed ang ambiance.

Medyo tumalab na sa aking katawan ang alkohol na nainum noong ang usapan namin ni Norman ay nabaling sa hanapbuhay.

“Mahirap na ngayon ang pagda-drive ng tricycle dito sa atin Tiyo, madaming ka-kumpetensya at halos lugi na sa tax, maintenance, at gasolina. Buti nga, pag-aari ng byenan ko itong motorsiklong minimaintain ko kaya naiintindihan niya kapag minsan, hindi ako nakakapagbigay ng boundary...”

“Ano ang plano mo ngayon? Habambuhay ka na lang bang mag-ddrive ng tricycle?”

“Ewan ko ba, di ko alam…”, sagot naman nyang hindi makatingin-tingin sa akin. “Salamat pala Tiyo sa pagtulong mo sa mga bayarin namin sa ospital noong ma-operahan ang asawa ko sa kanyang cyst sa ovary. Kung hindi dahil sa iyo, hindi ko na rin alam kung saan pa maghahanap ng perang pambayad. Ngayon ko na-realize ang sobrang kabaitan mo. Kahit ganoon ang mga ginawa ko sa iyo, nand’yan ka pa rin, palaging sumusuporta. Di ko alam kung paano kita mababayaran sa mga nagawa mo sa akin...”, at tuluyan na syang humagulgol.

“Ahhhh! Heto na naman tayo, drama. Huwag mo nang pansinin iyon. Di ba kahit kailan, tayong dalawa naman ang nagkakampihan? At ang isa sa mga ipinangako natin sa sarili ay na sana maging maayos ang buhay natin. Hindi katulad ng sa tatay mo... Ikaw pa nga ang nagsabi na balang araw, maipapakita mo sa kanya na naging kasilbi-silbi ang buhay mo.”

“Iyon na nga Tiyo e. Hiyang-hiya ako sa sarili ko, at sa iyo. Wala na talaga akong pag-asa... siguro, ganito na lang talaga ang buhay ko. Sayang…Sana kung natapos ko lang ang kurso ko, hindi sana sa ganitong trabaho ako hahantong...”

Parang dinurog ang puso ko sa narinig. Alam ko, sa panahong iyon na nakapag-abroad na ako, kayang-kaya kong pag-aralin siya, kahit pa sa pinakamahal na kurso sa ano mang unibersidad. Ngunit sariwa pa rin sa isip ko ang ginawa nyang paglabag sa kasunduan namin. At nakapagdesisyon akong hindi na tutulong pa sa kanya kung pag-aaral ang pag-uusapan.

Tinapik ko na lang ang balikat nya, “May pag-asa pa, Norman...”

“Ewan ko ba Tiyo. Parang wala na eh. Hindi ko alam kung ano ba ang kasalanan ko kung bakit parang napakalaki ng galit ng mundo at kapalaran sa akin. Simula pa lang ng pagkabata ko, puro na lang pasakit at paghihirap ang aking naranasan; puro mabibigat na trabaho, puro problema, halos walang makain... Hanggang ngayon, heto, naghihirap pa rin ako. Wala nang katapusan. At ang kinatatakutan ko ay ang magiging kinabukasan ng mga anak ko...”, sabay bitiw ng isang malalim na buntong-hininga.

“Di ba sabi nila, habang may buhay ay may pag-asa?”

“Sinasabi lang iyan ng mga taong maganda na ang disposisyon sa buhay Tiyo. Pero ako, ewan ko kung darating pa ako sa puntong masasabi ko iyan.”

Hindi ko alam kung paano ko sasagutin si Norman. Bagkus, ang nasabi ko na lang, “Determinasyon, disiplina, at paniniwalang maabot mo ang mga pangarap mo. Baka isang araw, darating din sa iyo ang isang oportunidad...”

“Sana”, at pinakawalan nya ang isang ngiting-pilit. “Kanta na lang tayo Tiyo!”, paglihis nya sa seryosong usapan.

Dahil walang ibang kumakanta, kaming dalawa lang ang nagpapalit-palit sa mikropono.

Ngunit maya-maya lang ay may pumasok na dalawang tao, ang isa ay akay-akay ng pangalawa. Nasa mahigit bente pa lang siguro ang edad nila, marurumi at gusgusin ang damit, halos taong grasa na silang maituturing.

Nagkatinginan kami ni Norman. Maya-maya, napansin kong umorder sila ng isang boteng red horse at nagtagay. Alam ko, kapus sila sa pera ngunit ang hindi ko maintindihan ay kung bakit doon pa sila sa kainan na iyon pumasok na med’yo may kamahalan ang beer. Noong kumuha na ng songbook ang kasama noong bulag, doon ko naisip na baka videoke lang ang pakay nila sa restaurant na iyon.

Ang buong akala ko ay iyong hindi bulag ang kakanta dahil kapag videoke, kailangang tingnan talaga ang lyrics. Ngunit laking gulat ko noong nagsimula nang tumugtog ang kanta at ang humawak ng mikropono ay ang bulag!

Nagkatinginan muli kami ni Norman, ang bibig ko ay halos bibitiw ng tawa. “Paano niya babasahin ang lyrics?”, tanong ko kay Norman.

Napangiti si Norman. “Baka ibubulong ng kasama…”

At hindi ko napigilin ang sariling hindi tumawa.

Natawa na rin si Norman.

Nagtawanan kami. Iyong tawang may bahid na pagmamaliit.

“Ah, wala iyan…”, sabi ko kay Norman.

Ngunit doon ako muling namangha sa ipinakitang galing ng bulag. Napakalinis at napakahusay niyang kumanta. Kuhang-kuha ang timing, buong-buo ang boses, at may sariling estilo. Pansin ko rin ang saya na ipinamalas nya sa pagkanta na tila ramdam na ramdam niya ito. At ito ang nagpaantig sa aking puso. Hindi namin mapigilan ni Norman ang humanga at ang pumalakpak sa sobrang husay ng kanyang pagkanta.

“Ah grabe! Mapapahiya ang hindi bulag dito!”, sabi ko kay Norman.

Pagkatapos ng kanta, tawanan ang dalawa. Tila napakasaya nila sa simpleng bagay na nakakanta sila at nakainom ng beer, hindi alintana ang mga taong nakapaligid, kung ano ang sasabihin tungkol sa kanila, at sa kabila pa ng kanilang katayuan.

Dahil sa pagka-mangha ko, tinanong ko ang waitress kung kilala ba niya ang dalawa. “Ay, nagpupunta po ang mga iyan dito paminsan-minsan. Iyang bulag ay si Dino, at iyang taga-akay nya ay si Bogart. Matalik na magkaibigan iyang dalawa. Kumbaga, walang iwanan. Birthday po ni Dino ngayon kaya sila nandito. Alam nyo po, taga-gawa ng customized na sapatos iyang si Dino. Hindi nga lang siya regular na trabahante. Kahit po bulag iyan, napakagaling. Si Bogart naman po ay driver ng potpot*...”

Tila may kumurot sa puso ko sa narinig, di malaman kung ano yun. “G-ganoon ba?”, ang sagot ko nalang. Hindi ko lubos maisalarawan ang tindi ng paghanga ko kay Dino, at kay Bogart na rin. Para akong nainggit sa kanilang pagkakaibigan. Kasi kung ako si Bogart, baka hindi ko kakayaning makipagkaibigan sa isang taong bulag kung saan ay aakayin ko pa, ihahatid, at madamay sa pangungutya ng mga taong mapanghusga. Tunay siyang kaibigan. At si Dino, isang dakilang kaibigan.

Bigla akong natahimik. Pakiramdam ko ay may sumampal sa akin ng maraming beses.

Nakailang kanta din si Dino noong maisipan kong umuwi na. Noong ibinigay na ang chit, nilingon ko ang dalawa. Napansin kong ubos na ang beer nila ngunit parang nagsisimula pa lamang sila sa kanilang kasiyahan.

“Ah, Miss, paki-dagdag na rin dito ang 6 na bote ng beer, isang buong grilled chicken, squid at isda, pansit... at samahan mo na rin ng kanin.”

“Take out nyo po ba, sir?”, tanong ng waitress.

“Hindi... Paki-bigay sa kanila”, sabay turo ko sa dalawa. “Pakisabi kay Dino, Happy Birthday!”

Palabas na kami noong paunang inabot na ng waitress ang 6 na beer sa table nila. Kitang kita ko sa mukha ng dalawa ang labis na pagkagulat. Noong ibinulong na ng waitress ang birthday greeting ko kay Dino, kumaway si Dino sa direksyon namin, at nagsalita, “Sir Mike, salamat po sa inyo. Pinasaya mo po ako ng labis sa birthday ko!”, at nakita ko na umiiyak na pala siya. “Maraming salamat po sa inyo!”, dugtong nyang nag-crack ang boses.

Lumapit ako sa kinaroroonan nila, kinamayan si Dino at pagkatapos, si Bogart, at nagpaalam na. Pinigilan pa sana kami ng dalawa ngunit nagpumilit akong umalis. Ayaw kong mabahiran ng pagkakahiyaan at pangingimian ang selebrasyon ng magkaibigan. Bago kami umalis, nagrequest pa ako ng isang kanta kay Dino na tinapos ko namang pakinggan.

“This song is dedicated to my new friend, Mr. Michael Juha... at sa pamangkin nyang si Mr. Norman”, ang pambungad na pag-announce ni Dino, at nagsimula na syang kumanta.









I Made It Through the Rain – Barrymanilow Song Lyrics

We dreamers have our ways
Of facing rainy days
And somehow we survive

We keep the feelings warm
Protect them from the storm
Until our time arrives

Then one day the sun appears
And we come shining through those lonely years

I made it through the rain
I kept my world protected
I made it throught the rain
I kept my point of view
I made it through the rain
And found myself respected
By the others who
Got rained on too
And made it through

When friends are hard to find
And life seems so unkind
Sometimes you feel so afraid

Just aim beyond the clouds
And rise above the crowds
And start your own parade

‘Cause when I chased my fears away
That’s when I knew that I could finally say

I made it through the rain
I kept my world protected
I made it throught the rain
I kept my point of view
I made it through the rain
And found myself respected
By the others who
Got rained on too
And made it through


Makahulugan ang kantang inihandog ni Dino para sa akin. Para akong maluha-luhang naiisip silang magkaibigan at ang koneksyon ng kanta sa kanilang matatag na samahan. Naitanong ko tuloy sa sarili, “Ang nilalaman ba nitong kanta ay ang syang nagpapatibay sa kanila upang harapin ang mga hamon at pagsubok sa buhay, at sa kabila ng lahat, maging maligaya at positibo pa rin?”, At ang galing niya sa pagkanta, naipamalas niyang hindi hadlang ang kapansanan upang hindi mabigkas ng maayos ang mga liriko ng kanta. Parang kagaya din ng buhay; hindi hadlang ang kahit ano mang pagsubok upang hindi makamit ang tagumpay. Napakagandang mensahe ang naiparating niya sa akin.

Pagkatapos ng kanta, umalis na kami. Di ko mawari kung bakit parang gumaan ang aking pakiramdam. Ang alam ko lang ay may natutunan akong mga mahahalagang bagay sa tagpong iyon.

Habang umaandar ang sidecar ni Norman, pareho kaming walang imik. Naglalaro sa isip ko ang kasiyahan at masayang samahan ng dalawang magkaibigan. Sa kabila ng kahirapan at kapansanan, hindi nila alintana ang lahat. Bagkus, naipakita pa nila ang mga simpleng bagay na nakapagdulot ng ibayong kaligayahan sa kanila; na parang kumpleto na ang lahat at wala na silang pwedeng mahihiling pa sa buhay.

Parang sobrang hiya ang nadarama ko sa sarili. Habang kumikita ako ng dolyar sa aking pangingibang bansa, ay kabaligtaran naman sa nadarama nila ang nadarama ko – parang wala akong maramdamang kasiyahan, palaging naghahanap, palaging may kulang... Oo, mas nakakaangat ako kaysa sa kanila o sa maraming mga tao. Ngunit parang mas masaya pa sila sa buhay kaysa akin at sa kabila pa ng kapansanan…

Ewan ko kung ang mga tanong na iyon sa isip ko ay siya ring mga tanong na naglalaro sa isipan ni Norman. Hindi ko na inalam pa. Ang nasambit ko na lang sa kanya ay, “Norman, natapos mo ba ang first year sa kursong Kumersiyo?”

“Opo Tiyo, bakit po?”

“Libre ka ba bukas?”

“Libre naman... bakit po?”

“Magpa-enroll ka bukas, ituloy mo ang pag-aaral mo ng college, ok lang ba?”

Tahimik. Hindi sumagot si Norman.

Sinilip ko siya sa kanyang pagda-drive. Pinapahid pala ng isang kamay niya ang luhang dumaloy sa kanyang pisngi.

At nakapagpatuloy nga si Norman sa pag-aaral. Actually, sa darating na Marso na ang kanyang graduation. Hindi man ako makakauwi sa araw na iyon ng kanyang pagtapos, alam ko na masaya sya at di na malayong maabot ang kanyang pangarap.

At dahil sa ipinamalas na galing ni Dino, sa kanya ko nakuha ang ideya na magtayo ng maliit na pagawaan ng mga customized shoes sa aming lugar sa aking pag-uwi. Syempre, gagawin ko siyang partner kasama na si Bogart. At dahil kumersyo ang kursong natapos ni Norman, kasali din siya sa aking munting pangarap.

Sana sa panahon na tuluyan na akong mamalagi sa aking sariling bayan, ma-realize at lumago ang munting business kong ito upang sa sarili kong paraan, ay makatulong ako na mabigyan ng kasiyahan ang iba pang mga katulad ni Dino.

June 3… hindi ako papalya sa pagpunta sa Pantalan; ang lugar kung saan nabuksan ang aking isipan sa pagpapahalaga at pagpapasalamat sa mga bagay-bagay na nasa akin na; kung saan ko natutunan ang maging makontento at maging masaya sa mga simpleng bagay sa buhay. Sana, doon pa rin si Dino mag-celebrate ng kanyang kaarawan; upang patuloy na magbigay ng saya, ng kanta, at magandang halimbawa sa buhay...

-----------------------
* Tricycle na de padyak, isang klaseng pampublikong sasakyan.