By Michael Juha
email: getmybox@hotmail.com
fb: getmybox@yahoo.com
Pabati
Portion:
Gusto ko lang batiin ang mga commenters ng Kuya Renan Part 2, na sina Russ, Christian Cesario,
Gilrex Laurente, Migz, bab, Kim bords, berting banago, mysterious16, ehtna
santos, Paul Jhon Grey, Nivla Aeso, mynameiscj, az, at ang as usual si mj, at
david hidalgo. Maraming salamat sa inyong pagsubaybay sa kuwentong ito. Sana ay
samahan ninyo ako hanggang sa magtapos ang kuwento ng buhay ni Bugoy. J
Gusto ko ring magpasalamat sa
ating mga resident authors na super active like Bluerose (sa kanyang Trombonista)
at ngayon ay si Admin Ponse (sa kanyang Hopia). Pati na rin kina Seyre (Loving
You), Vienne Chase (String From the Heart), at White_pal (Love, Stranger). Mejo
tumaas ang rating ng views ng MSOB guys dahil sa mga bagong kuwento. Umaabot na
tayo ng 30Million Tweets, at nalampasan na natin ang record ng Aldub.
Charot lang, huwag seryosohin
dahil baka iiyak kayo sa part na ito kapag masyadong seryoso.
Enjoy reading po!
Pasensya na rin sa mga typo at grammar. Nagmamadali lang po.
:-)
***************************
Wala na akong nagawa pa kundi
ang umiyak. Gustuhin ko mang habulin siya, mabilis siyang tumakbo. Nahiya na
rin ako sa aking pinaggagawang pagsumbong sa kanyang ginawa. Kung tutuusin ay
wala naman siyang masamang intensyon sa pagpagawa noon sa akin. Nagsisi ako
kung bakit sinabi ko pa sa inay ang kanyang pinapagawang iyon. Nahiya na rin
ako sa kanya.
Simula noon ay hindi na rin
nagi-effort si Kuya Renan na parang hindi na kami magkakakilala. nagalit siya
sa akin dahil sa aking ginawa.
Halos hindi ako mapakali sa
nangyari. Parang ako parang puro mali na lang ang nagawa ko dahil sa naramdaman
ko sa kanya. Sobrang guilty ko. Gusto kong puntahan si Kuya Renan sa kanila
upang manghingi ng tawad ngunit ayaw ko ring malaman ng inay at magalit siya sa
akin. Gusto kong mag-explain at manghingi ng tawad ngunit hinid ko alam kung
paano.
Isang gabi, narining kong
nag-iiyak ang aking inay sa kanyang kuwarto, dumadaing siya sa sakit. nang tinanong
ko siya, ang sabi lang niya ay wala raw iyon, napagod lang siya. Hindi ko na
siya tinanong pa. Ngunit sa paglipas pa ng may isang buwan, pansn ko na ang
kanyang pamamayat. Hindi na siya halos makatayo. Nang dinala ko siya sa
ospital, doon ko nalaman na may breast cancer siya, at malala na raw ito.
Syempre, wala kaming pera kaya
wala siyang gamot. At isa pa, ang inay na rin mismo ang umayaw dahil mamamatay
rin daw naman siya dahil nga sabi ng doktor, Nasa acute stage na ito at hindi
na maaaring lunasan pa. Ang sabi niya ay handa na raw siyang mamatay. Doon na
ako nag-iiyak. Naisip ko kasi na wala na nga akong itay, ang inay ko naman ay
mawawala. Ang sakit lang isipin na mag-isa na lang ako sa mundo at walang
kapamilya, walang nagmamahal. Wala rin kasing mga kapatid ang inay at ang mga
kamag-anak niya ay nasa malalayong lugar.
Sobrang nakakaawa ang kalagayan
ng aking inay. Lalo pa tuloy akong naawa sa aking sarili. Iyon bang gusto mong
maging superman, may kapangyarihan na gawin at lutasin ang lahat ng problema
ngunit hindi mo magawa dahil tao ka lang at bata pa. At ang masaklap pa ay
parang ayaw nang lumaban ng inay. Ni ang pagkain niya ay halos hindi na niya
ginagalaw. Wala raw siyang gana.
May ibang mga kapitbahay na
dumalaw, nagdadala ng pagkain at mga tulong dahil hindi na kaya ng aking inay
na maghanap-buhay. Ako naman, bagamat naglalako na rin ng isda ay sa madaling
araw na lang at kapag walang pasok sa eskuwela. Pati ang inay ni Kuya Renan ay
dumalaw rin.
Ngunit ang pinakahihintay kong
dumalaw sa kanya ay si Kuya Renan. Kasi, alam kong masama ang loob niya kay
inay at nais ko sanang bago pumanaw ang inay ay magkausap sila. nang dumalaw
kasi ang kanyang inay ay wala ako. Sinabi lang ng inay na dumalaw ang kanyang
inay at nagbigay ng isang kilong bigas at daing.
Sa araw-araw na lumipas ay
pansin ko ang unti-unting paghina nan g katawan ng aking inay. Nahirapan na rin
siyang huminga. Alam ko, araw kung hindi man ay oras na lang ang binibilang
bago siya bawian ng hininga. Halos hindi na ako makapag-aral. Halos gabi-gabi
na lang akong nag-iiyak.
Kinabukasan ng hapon, hindi ko
naman inasahang dumating si Kuya Renan. Nagulat na lang ako nang mag nag “Tao
po!” at nang tingnan ko, nasa harap na siya ng bahay, nakatayo, may dalang
malaking supot. Naka-semi-fit na itim na t-shirt siya, low-waist na maong, at
naka-sneaker. Hindi ko alam kung bakit nag sapoatos pa siya samantalang
kapitbahay lang naman kami. Bagong paligo at talaga namang guwapong-guapo sa
kanyang postura. Ngunit doon ako napangiti sa ayos ng buhok niya. Iyon bang
nilagyan ng gell, at sinuklay patalikod na halos ang lahat ng buhok na ata ay
lumapat sa kanyang anit, at ang kintab-kintab pa, lalo na ang kanyang noo.
Gusto kong tumawa sa sa kanyang ayos. Para kasing sobrang napaka-pormal na
kabaligtaran sa pagkakakailanlan ko sa kanya. Ngunit pinigilan ko ang aking
ngiti. Ayaw kong mag assume na para sa akin ang pagpapapogi niya.
Sobrang kabog ng aking dibdib
sa pagkakita ko sa kanya, hindi malaman kung ano ang gagawin. Siya rin ay tila
naiilang, hindi makatingin-tingin sa akin, napako sa kanyang kinatatayuan.
Nang nagkasalubong ang aming
mga tingin, ang nasabi ko lang ay, “Halika sa loob...”
Nang nakaakyat na siya at samahan
ko na sana patungo sa kuwarto ng inay, may hinugot siya mula sa dala-dalang supot
at nagulat na lang ako nang inabot niya ito. Isang kumpol ng mga maliliit na
klaseng pulang rosas. “P-para saan ito?” ang tanong ko habang tinanggap ang mga
bulaklak.
“Para sa iyo. Para bati na
tayo, para hindi mo na ako iiwasan pa.” ang sagot niya.
Maluha-luha naman ako sa sinabi
niyang iyon. Parang may kakaibang kilig akong nadarama, naglulundag ang aking
kalamnan sa kanyang sinabi at ibinigay. Binitawan ko na lang ang isang ngiti. Gusto
ko pa sanang makipag-usap sa kanya at manghingi ng patawad sa ginawa ko ngunit
dumiretso na siya sa kuwarto ng inay. Sinundan ko na lang siya.
“M-mano po Tita… Kumusta na po
kayo.” ang sambit niya matapos kunin ang kanang kamay ng inay. Nakita kong
kagigising lang ng inay. Nagising siya sa pagdating ni Kuya Renan.
Tiningnan siya ni Inay. “Heto…
medyo nahirapan. M-mabuti’t napadalaw ka.” ang sagot ng inay na halata sa
kanyang boses na nahirapan siyang magsalita at huminga.
“Sabi kasi ng inay na hayan,
may sakit po kayo. Heto po pala, may dala po ako sa inyong pagkain. May mga
prutas po. May saging, may manga...”
Binitiwan ng inay ang isang
pilit na ngiti. “S-salamat, Re-nan. N-napakabait mong bata.”
“Walang anuman po.”
Nang ibinaling ng inay ang
kanyang paningin sa akin at itinutok ang kanyang mga mata sa bulaklak na dala
ko, doon ako kinabahan. Syempre, obvious na bigay iyon ni Kuya Renan. Ayaw kong
magalit siya sa akin. Ibinaba ko na lang ang bulaklak at naisip na ibigay iyon sa
kanya. Ngunit bago ko pa man nagawa ito ay nagsalita siya, “B-binigyan mo pala
si b-bunso mo ng bulaklak?” ang tanong niya kay Kuya Renan.
Napangiti ng hilaw si Kuya
Renan. Iyong parang nag-aalangan. “O-opo. Matagal na kasi kaming hindi
nagkausap.”
Ngunit imbes na magalit ang
inay, binitiwan niya ang isang malalim na buntong-hininga. “Alam mo, Renan,
gusto kong manghingi sa iyo ng patawad. Masakit sa akin ang sabihin na layuan
mo si Bugoy. Alam ko naman kung paano mo siya tinulungan, inalagaan… m-may
dahilan ang lahat. Ngunit ngayong nandito ka… masaya ako. Kasi, alam kong hindi
na ako magtatagal pa. Bago ako bawian ng buhay, g-gusto kong s-sa iyo ko iiwan
si B-bugoy. Maipangako mo ba sa akin iyan, Renan?
Sa sinabing iyon ng aking inay
ay hindi ko napigilan ang aking mga luha. Hinid ko pa kasi tanggap na iwanan
niya ako. Hindi ko pa tanggap na mag-iisa na lang ako.
“Nay… huwag po kayong magsalita
nang ganyan. Maawa po kayo sa akin, Nay. Hindi ko po kakayain ang mag-isa,
Nay!!!” ang sigaw ko.
“Anak… hindi ko rin kagustuhan
ang lahat. Kung maaari lamang sanang nariyan ako palagi sa iyong tabi, at
masaksihan ang iyong paglaki, ang pagkamit mo sa iyong mga pangarap. Ngunit
hindi natin hawak ang takbo ng buhay anak. Kaya, wala tayong magawa kundi
tanggapin ang lahat… Kaya mo bang tanggapin ang lahat anak?”
Hindi ako nakasagot pa gawa
nang aking paghagulgol
“M-maipangako mo ba anak?”
“O-opo, opo inay.” ang pilit
kong pagsasalita.
Ibinaling niya ang kanyang
paningin kay Kuya Renan. “Maipangako mo bang hindi mo pababayaan si Bugoy?”
“O-opo. Opo Tita.” ang sagot ni
Kuya Renan na naluluha na rin.
“B-bugoy… puwede bang iwanan mo
muna kami ni Kuya Renan mo? M-may sasabihin lang ako sa kanya.”
Tumalima ako. Lumabas ako ng
kuwarto dala-dala pa rin ang bulaklak na ibinigay ni Kuya Renan. Pagkatapos ng
may 30 minuto ay lumabas si Kuya Renan sa kuwarto ng inay. Pansin ko ang
lungkot ng kanyang mukha. Hindi ko alam kung dahil iyon sa kalagayan ng inay o
dahil sa pinag-usapan nila.
Naupo siya sa papag, sa tabi
ko, ang kanyang likuran ay isinandal sa dingding kung saan ay ipinatong niya
ang kanyang dalawang siko sa magkabilang tuhod na nakaangat, ang mga kamay ay
itinukod sa kanyang ulo. “A-anong sinabi niya sa iyo? ang tanong ko.
“Wala… kinumusta lang niya ako,
nanghingi rin ako ng tawad sa… iyonh ipinagawa ko sa iyo.”
“Iyon lang?”
“Oo… iyon lang.”
“Sorry talaga kuya na sinabi ko
sa inay iyon. N-naguluhan lang po kasi ako.”
“Huwag na nating pag-usapan
iyon. Wala na sa akin iyon. Oo, nagtampo ako sa iyo noong una, ngunit naisip ko
na isa ka lang bata. Alam ko namang hindi mo pa lubusang naintindihan ang mga
bagay-bagay.”
“S-salamat Kuya…”
“Atsaka, bunso kita. Hindi
puwedeng hindi kita maintindihan.”
Binitiwan ko na lang ang isang hilaw
na ngiti.
“Ang kalagayan ng inay mo ang
ating asikasuhin sa ngayon.” ang dugtong niya. “Aalis muna ako. Magpaalam ako
sa aking inay na samahan ka rito upang makatulong ako sa pag-alaga sa iyong
inay at sa iyo.”
“T-talaga kuya?”
“Oo…” ang sagot niya at dali-dali
na siyang umalis.
“B-bugoy… B-bugoy…” ang narinig
kong tawag ng inay. Medyo kinabahan ako dahil mistulang nahirapan siya ngunit
pilit pa ring sumigaw.
Dali-dali akong tumakbo patungo
sa kuwarto niya. “Nay…” ang sagot ko nang naroon na ako sa loob ng kanyang
kuwarto.
“H-halika B-bugoy… m-may
s-sasabihin ako sa iyo.”
“O-opo Nay, makikinig po ako.”
“P-patawarin mo ako, anak.
N-nagsinungaling ako sa iyo.”
“P-po???”
“B-buhay pa ang iyong itay. S-sinadya
kong hindi sabihin sa iyo ito dahil sa matinding galit ko sa iyong ama.”
“T-tooo po, Nay?”
“O-oo anak… N-nagalit lang ako
sa kanya dahil ipinagpalit niya ako sa isang… b-bakla. mayaman ang baklang
iyon. Sinisiraan niya ako sa iyaong itay. Kahit sa panahong iyon ay buntis na
ako sa iyo, ipinagkalat ng bakla na ibang lalaki ang ama mo. May mga gawa-gawa
pa siyang litrato upang maniwala ang iyong ama. At ang ikinasakit ng aking
kalooban ay pinaniwalaan siya ng iyong ama. Siya ang pinili iniwan niya ako.
Sila ang nagsama. At hindi lang doon nagtapos ang kalbaryo ko. Binalaan ako ng
baklang ka live-in ng iyong ama na papatayin kung hindi ako aalis. Kaya umalis
ako. Ayaw kong madamay ang batang nasa sinapupunan ko. Ito ang dahilan kung
bakit gusto ko siyang burahin sa aking isip, burahin sa ating buhay. Ito rin
ang dahilan kung bakit nagalit ako sa ipinagawa ng Kuya Renan mo sa iyo. Dahil naalala
ko ang papa mo, dahil naalala ko ang sakit ng nangyari sa atin. Kaya ayaw kong
magiging bakla ka anak… Ayaw kong may masagasaan at masaktan kang damdamin, masirang
pamilya, may mga anak na magdusa, kung sakaling magmahal ka sa isang lalaki.
Ayaw kong mangyari sa kanila ang nangyari sa sa atin. Buong buhay ay nagdusa
tayo nang dahil sa kanila.”
Hindi ako nakaimik sa
pagkarinig ko sa kuwento ng aking inay. Sa panahong iyon ay tila hindi ko pa
kayang i-absorb ang lahat ng mga pangyayari sa aking isip.
“Maipangako mo bang hindi ka
maging katulad sa ka live-in ng tatay mo anak?”
“O-opo nay. Pangako po…” ang
nasabi ko na lang. Wala naman kasi akong choice.
“Maging matatag ka anak sa mga
hamon ng buhay. Huwag kang susuko. Marami pang pagsubok at dagok ang haharapin
mo. Ngunit lumaban ka, tumayo sa iyong mga paa. Habang malakas ka pa at
gumagana pa ang iyong isip, may paraan upang lutasin ang problema. Ipangako mo
sa akin na magsikap ka, anak at maging mabait. Kung saan man ako naroon,
magiging masaya ako para sa iyo, kung susundin mo ang mga payo ko…”
“O-opo Nay…” ang sagot kong
muli. “Huwag na po kayong magsalita Nay. Hindi po makabubuti sa inyo.
Magpahinga po kayo upang manumbalik po ang lakas ninyo.” ang sambit ko.
Hindi na siya umimik. Tiningnan
na lang niya ako.
“Gusto ninyo pong kantahan ko
kayo? Iyong palagi ninyong kinakanta sa akin kapag pinapatulog ninyo ako?” Ang
tanong ko. Naalala ko kasi ang paborito niyang kantang iyon. Kahit sa bahay ay
palagi rin niyang kinakanta rin ito. Halos walang araw na hindi ko naririnig
itong kinanta niya. Kaya sa pabalik-balik niyang pagkanta nito ay naging
paborito ko na rin.
Bahagya siyang tumango.
Hinawakan ko ang isa niyang kamay at idinantay iyon sa aking pisngi.
Bakit ba ganyan
Ang buhay ng tao
Mayroong mayaman may api sa mundo
Ang buhay ng tao
Mayroong mayaman may api sa mundo
Kapalaran kung hanapin di
matagpuan
At kung minsa’y lumalapit ng di mo alam
Ohh bakit kaya may ligaya’t lumbay
Sa pag-ibig may bigo’t tagumpay
At kung minsa’y lumalapit ng di mo alam
Ohh bakit kaya may ligaya’t lumbay
Sa pag-ibig may bigo’t tagumpay
Di malaman
Di maisip kung anong
Kapalaran sa atin ay naghihintay
Di maisip kung anong
Kapalaran sa atin ay naghihintay
Bakit kaya may ligaya’t
lumbay
Sa pag-ibig may bigo’t tagumpay
Di malaman
Di maisip kung anong
Kapalaran sa atin ay naghihintay
Sa pag-ibig may bigo’t tagumpay
Di malaman
Di maisip kung anong
Kapalaran sa atin ay naghihintay
Habang
kumakanta ako ay pilit ding sumabay sa aking pagkanta ang inay. Kahit naiiyak,
ipinagpatuloy ko pa rin ang aking pagkanta. Doon ko narealize na napakalalim
pala ng kahulugan ng kantang iyon, lalo na sa buhay ng inay. Dati-rati, kapag
kinanta iyon ng aking inay ay parang wala lang sa akin ito; isang ordinaryong
kanta lang, malungkot, maraming nagkakagusto, maganda ang pagkagawa. Ngunit sa
pagkakataong iyon habang kinanta na ito namin ng aking ina, tila mga sibat na
tumutusok sa aking puso ang mga katagang nito. Napakatindi pala ng mensahe lalo
na para sa aking ina. Kasi, simula nang magkaroon ako ng malay, nagisnan ko nang
mahirap ang kalagayan namin; isang kahig, isang tuka. At lalo na, isa siyang
single mother na nag-alaga at tumayong tatay at nanay para sa akin. Binabanggit
din sa kanta ang tungkol sa pag-ibig na kung saan ay mistulang may pagtatampo.
At para sa aking inay, isa itong masakit na katotohanan ng kabiguan ng pag-ibig
na kanyang natatamasa.
Nang tinignan ko ang mukha ng
aking inay, hindi pa rin pala siya natulog. Pansin kong may mga luhang dumaloy
sa kanyang pisngi. Pinahid ko ang mga ito. Nang matapos ko nang pahirin,
binitiwan niya ang isang hilaw na ngiti at pilit na nagsalita, “H-hanapin mo
ang itay mo ha?”
“O-opo Nay…” ang sagot ko.
“S-sabihin mo na… h-hindi na ako
galit sa kanya.”
Tumango ako sabay haplos sa
kanyang pisngi. Pagkakita niyang tumango ako, doon niya ipinikit ang kanyang
mga mata. Lumabas na lang ako at tinungo ang aking kuwarto. Doon na ako
humagulgol.
Maya-maya lang ay tinumbok ko
na ang kusina at nagsaing ng aming hapunan. Naglugaw din ako gawa nang ayaw
nang kumain ng inay ng solid na mga pagkain. Nang maluto na ang lugaw,
nagsandok ako at inilagay ko sa isang mangkok. Bahagyang pinalamig ko.
“Nay… kumain po muna kayo.” ang
sambit ko nang nasa loob na ako ng kuwarto ng inay, dala-dala ang mangkok na
naglalaman ng lugaw. Inilatag ko ang mangkok sa kanyang tabi at marahan kong
hinaplos ang kanyang braso upang magising siya. “Nay, Nay… kain na po muna
kayo.”
Hindi siya gumalaw kaya’t
hinawakan ko na ang kanyang braso at bahagyang hinila iyon. “Nay… kumain na po
kayo.” ang muli kong paggising sa kanya na medyo nilakasan ko na ang aking
boses.
Ngunit hindi pa rin siya
gumalaw. Doon na ako muling nag-iiyak. Inalog ko na nang inalog ang kanyang
katawan ngunit hindi na talaga siya gumising pa.
Dali-dali akong nagtatakbo
patungo sa bahay nina Kuya Renan, nagsisigaw, “Kuya Renan! Kuya Renan!!! Ayaw
pong gumising ng inay!!!”
Doon na nabulabog ang aming mga
kapitbahay. Dali-dali silang nagsipuntahan sa aming bahay at tiningnan ang
inay. Doon ko nalaman mula sa kanila na pumanaw na ang aking inay.
Halos walang humpay ang aking
paghagulgol sa mga sandaling iyon habang abala ang mga tao sa pag-ayos sa
bangkay.
Sa pagkakataong iyon ay hindi
ko talaga alam ang aking gagawin. Mabuti na lang at naroon ang inay ni Kuya
Renan at si Kuya Renan mismo. Sila ang nag-coordinate sa lahat ng preparasyon.
Dahil wala nga kaming perang pambili ng kabaong, nag-ambag-ambag na lang ang
mga kapitbahay upang makabili ng plywood. Lahat ay nagtulong-tulong sa paggawa
nito.
Siyam na araw ang lamay ng inay.
Sa siyam na araw na iyon ay si Kuya Renan at mama pa rin niya ang nag-asikaso
sa lahat - sa mga taong nakiramay, sa pagpapalibing, hanggang sa pinakahuling
gabi ng dasal. Hindi rin ako iniwanan ni Kuya Renan. Doon na siya natutulog sa
bahay.
Pagkatapos ng huling gabi ng
dasal, kaming dalawa na lang ang naiwan sa bahay. Pareho kaming pagod, at
walang tulog. At ako, mabigat na mabigat ang kalooban.
“Ang lungkot lang Kuya…” ang sambit
ko habang nakaupo kaming dalawa sa papag, parehong nakasandal ang aming likod
sa dingding na sawali.
“Ngayon ay alam mo na kung ano
ang nararamdaman kapag nawala ang taong mahal mo.”
“Opo… ang sakit pala. Parang
hindi ko kaya. Naawa rin ako sa aking inay. Parang ang hirap ng dinanas niya.
Wala na nga siyang katuwang sa buhay, tapos nagdusa pa siya ng lihim sa kanyang
sakit.”
“May aspeto naman sigurong
naging masaya siya… kagaya nang dumating ka sa buhay niya. Di ba palagi ka
namang honors, alam ko, bawat akyat niya sa stage at magsabit ng iyong medalya
ay masaya siya.”
Doon na naman ako muling
napaluha. Yumuko na lang ako.
“O.. huwag ka nang umiya.
Siguradong malulungkot ang inay mo kapag nakita kang ganyan.
“Naalala ko lang kasi ang
graduation ko sa darating na buwan, Kuya. Baka valedictorian pa naman sana ako.
At naalala ko rin ang sinabi ng inay na kapag nagtapos daw ako ng grade six at
valedictorian pa, siya na raw ang pinakamasayang nanay sa buong mundo. Kaso,
hindi pa siya umabot eh. Ang sakit lang… Tapos sabi pa niya, may sorpresa raw
siya sa akin kapag naging valedictorian ako…”
“Hayaan mo. Nandito naman ako.
Di ba, inihabilin ka niya sa akin. Kaya simula ngayon, ako na ang nanay mo, at
ako na rin ang tatay. May kuya ka pa! O di ba masaya?”
Tinignan ko siya. Binitiwan
niya ang isang ngiti.
“Puwede mo akong yakapin, kung
gusto mo.” ang dugtong pa niya.
Doon na ako yumakap. Mahigpit
ang yakap ko, matagal... iyong yakap na tuwang-tuwa at may halong pananabik.
Maya-maya, natahimik kaming
pareho.
“Ano ang plano mo ngayon?” ang
tanong niya.
“Hindi ko alam eh. Pero
syempre, magpatuloy sa pag-aaral. Maglalako ako ng isda sa gabi at madaling
araw para may pambaon at pagkain.”
“Hindi ka na maglalako pa ng
isda kapag naroon ka na sa amin. Sabi ng aking inay ay maaari ka raw tumira sa
amin.”
“Eh… paano na lang itong bahay
namin?”
“Lipat-lipat na lang. Pedeng dito
tayo matutulog minsan, puwede ring sa amin.”
“Kapag sa inyo, dalawa lang ang
kuwarto roon, para sa inay mo at sa iyo.”
“E, di sa kuwarto ko ikaw
matutulog. Wala namang problema kasi malaki naman ang kama ko, nakita mo naman,
di ba?”
“Puwede ba iyon? Tayong dalawa
sa isang kama?”
“Oo naman! Bakit ayaw mo ba?”
“G-gusto naman.”
At iyon ang naging set-up namin
ni Kuya Renan. Sa kanila na ako tumuloy sa sumunod na araw. Bago ko ini-lock
ang aming bahay, bumulong ako ng pagpapaalam kay inay, “Nay… doon na muna ako
kay Kuya Renan ah. Sa kanya mo naman ako inihabilin. Kaya sa kanila na lang
muna ako titira. Huwag po kayong mag-alala Nay, kasi dadalawin ko pa rin naman
ang bahay natin paminsan-minsan. Sabi ni Kuya, dito pa rin kami matutulog
paminsan-minsan eh. Ma-miss kita, Nay…”
Unang gabi namin ni Kuya Renan
sa bahay nila ay medyo naaasiwa pa rin ako. May kalakihan ang kuwarto niya kaysa
sa akin. At syempre, mas malaki ang bahay nila kaysa sa amin, at yari pa sa
kahoy at semento ito, hindi kagaya nang sa amin na yari sa kawayan. May
electric fan, may paliguan sa loob ng bahay. Kahit papaano kasi ay may
kabuhayan sina Kuya Renan. Mayroon silang isang bangka na palaisdaan. Ito ang
naipundar ng kanyang itay noong buhay pa. Nang namatay naman ang kanyang itay,
may pinagkakatiwalaan na silang tao rito. Tumatanggap na lang sila ng parte
nila kapag may huli.
Sobrang naaasiwa ako sa unang
gabi naming ni Kuya Renan. Kasi ba naman, bago siya natulog ay naligo muna
siya. Syempre, kuwarto niya iyon kaya kitang-kita ko ang paghuhubad niya, ang
pagtapis ng tuwalya, ang paglabas ng kuwarto upang pumunta sa paliguan nila, at
ang pagbalik sa kuwarto na nakatapis pa rin ng tuwalya. Sariwang-sariwa pa sa
isip ko ang pinapagawa niya sa akin noon at palagi itong tumatatak sa aking
isip at nagbigay ng init at kakaibang kiliti sa aking katawan. Labing-tatlong
taon na kaya ako. Dahil sa pagturo niya sa akin kung paano magparaos, halos
araw-araw ko nang ginawa ito. At walang ibang nasa isip ko kundi siya. At sa
pagkakataong iyon, halos abot-kamay ko na lang siya.
Aaminin kong naroon pa rin ang
matinding pagnanasa k okay Kuya Renan. Ngunit ang mas nakakaturete sa akin ang
pananatili ng pagmamahal ko sa kanya.
Nang natulog na kami, halos
hindi ako dalawin ng antok sa unang gabi pa lang namin. Lalo na’t naka-brief
lang siya sa pagtulog. Tila walang ibang laman ang isip ko sa sandaling iyon
kundi ang nasa loob ng kanyang brief. Naiimagine ko pa ang hitsura noon.
Mataba, malinis ang pagkatuli, walang makikitang balat na umuusli, at wala ring
ugat. Malinis kung sa malinis, at nasa 6 na pulgada ang haba kapag tigas na
tigas. Parang natuyuan ng laway ang aking lalamunan.
Lahat ng kilos at galaw ng
kanyang katawan sa ibabaw ng kama ay nararamdaman ko rin. Nariyan iyong
tatagilid siya paharap sa akin, nariyan iyong tatalikod siya, nariyan iyong titihaya
siya, nariyan iyong ipatong niya ang kanyang paa sa aking katawan, at nariyan
iyong yayakapin lang niya ako. Minsan pa nga habang tatagilid siya sa akin,
nakapatong ang isang paa sa aking harapan, nakayakap, at ang kanyang mukha ay
halos idikit na lang niya sa aking mukha. Nalalanghap ko pa ang kanyang
hininga, halos naririnig ko ang tibok ng kanyang puso. Ang nakakaturete pa
kadalasan ay ang kanyang tumitigas na ari mismo ay ididiin niya sa aking
katawan.
Kung gugustuhin ay puwede kong
dukutin ang kanyang pagkalalaki sa ilalim ng kanyang brief. Baka hindi siguro siya
papalag. Kung nagawa niya dati ang ganoon sa akin, bakit hindi sa pagkakataong
iyon. Wala namang kaibahan, maliban lang sa inihabilin ako ng nanay ko sa
kanya. Ngunit hinahayaan ko na lang siya sa ganoong posisyon. Ayaw ko rin siyang
itulak dahil sa kaloob-looban ko ay may kakaibang kiliti na nagpagising sa
aking katawang lupa.
Hindi ko rin alam kung talagang
tulog ba siya o sinadya ang kanyang ginawa. Ngunit ayaw ko nang malaman pa ito.
Nakaukit sa aking isip ang habilin ng aking inay na hindi ako dapat maging
bakla.
Iyon ang palaging set-up namin
ni Kuya Renan lalo na pagdating sa pagtulog. Nakakalunod ang tukso. Nakakalula
ang kilig. Sa pagnanasa pa lang, maaari ka nang labasan. Ngunit nagmatigas ang
aking kalooban. Ayaw kong malabag ang pangako ko sa aking inay.
Dumating ang araw ng aking graduation.
Base sa aking ipinangako sa aking inay, ako ang naging valedictorian sa aming
batch. Masaya ako na nakamit ko ito, ngunit malungkot din na hindi na niya
naabutan pa ang pagkamit ko sa aking pangako sa kanya. Nakakalungkot. Inisip ko
na lang na kung saan man siya naroon, sigurado akong nakangiti siyang nagmasid
sa akin.
Dahil wala akong sapatos at
damit, ang inay pa talaga ni Kuya Renan ang bumili ng mga iyon. Siya na rin ang
tumayong magulang ko sa aking graduation. “Aba’y dapat lang na bago ang sapatos
at damit. Ako kaya ang aakyat sa stage para sa iyong diploma.” Ang biro ng inay
ni Kuya Renan. Si Kuya Renan naman ang inassign ng kanyang ina na magsabit ng
aking medalya sa aking pagiging valedictorian.
Sa aking valedictory address ay
inihighlight ko ang kuwento ng aking ina, ang hirap na kanyang dinanas at ang
matapang na pagsuong niya sa mga hamon ng buhay, lalo na sa pagtaguyod sa akin
na mag-isa. Sinabi kong sa kanya ako humugot ng lakas at inspirasyon, at aral.
Ikinuwento ko rin na noong malakas pa siya, nagpaparinig ako na sana ay bilhan
niya ako ng bisekleta kapag naging valedictorian ako. Gusto ko kasing magkaroon
ng bisekleta. Pero syempre, alam ko namang hindi kaya ng inay ang bumili noon.
Kaya hanggang sa pagpaparinig na lang ako. Kinabukasan, nagulat na lang ako
nang may inabot siyang isang box sa akin. Nang binuksan ko, tawa ako nang tawa
dahil binilhan pala niya ako ng isang plastic na bisekleta. Sabi ko sa kanya, “Nang-iinis
ka naman eh!” Pero sinagot din niya ako ng, “Sa ngayon, pagtiyagaan mo na lang
muna iyan ha? Pero malay mo, sa susunod, hindi na plastic iyan. Baka kahoy na.”
Pero binawi rin naman niya. Sabi niya, “Pipilitin kong maibigay sa iyo ang
bisekleta anak... ano man ang mangyari, kahit kunin pa ako ng maykapal at hindi
makadalo sa iyong graduation, pipilitin kong ibigay iyan sa iyo.” Doon ako
nainis. Kasi ba naman, may sinabi pang kahit kunin siya ng maykapal. Ano iyon?
Nagdadabog ako noong nag-walk out sabay sabi ng, “Inay naman eh! Sa lahat ng
puwedeng sabihin ay iyan pa!” Iyon na pala iyon. Alam na pala niya ang sakit
niya at inilihim lang sa akin. Kaya para sa inay ko, sobrang proud ako sa
kanya. Kahit wala akong bisekleta, ok lang sa akin dahil ang mahalaga sa akin
ay ang kanyang pagmamahal...
Pagkatapos ng aking Valedictory
speech ay tinawag na ang magsabit ng aking medalya. Medyo natagalan si Kuya
Renan ng pag-akyat sa entablado. At sobrang happy ako nang umakyat na siya ng
entablado dahil may dala-dala siyang malaking karton na may ribbon. Tawa ako nang
tawa kasi excited akong makita kung ano ba ang regalo niya at kailangan
talagang dalhin iyon sa taas ng entablado samantalang puwede namang sa baba na
lang. Naisip ko rin na baka akala niya ay puwede naman ang ganoon o sadyang
excited lang siyang ipakita sa lahat na proud siya sa akin at may regalo siya.
Nang matapos na niyang isukbit
sa aking lee gang aking medalya, nagulat naman ako nang binuksan talaga niya
ang box na kanyang dala-dala.
At doon na ako napaiyak dahil
ang laman pala ng box na iyon ay bisekleta. “Basahin mo ang card” ang sambit
niya, sabay kuha sa mikropono upang marinig ng mga tao.
Lalo pa akong napahagulgol sa
nabasa ko. “Para sa aking pinakamamahal na anak. Congratulations. From Nanay.”
Tapos nag-explain pa talaga si Kuya Renan. “Ibinilin po sa akin ang naipong
pera ng nanay ni Bugoy at ako na ang pinakisuyuang magbigay nito sa araw ng
graduation niya.”
Nagpalakpakan ang mga tao. Ang
iba ay napaiyak. Ako naman ay habang napahagulgol, niyakap ko ng mahigpit si Kuya
Renan.
Pagkatapos ng aking graduation,
dumiretso ako sa libingan ng aking inay. Nagpasama ako kay Kuya Renan. Doon ay
inialay ko ang aking medalya at diploma sa kanya. Nagpakuha pa ako ng litrato sa
puntod niya mismo. Bago ako umalis, nag-iwan ako ng mensahe sa aking inay.
“Nay...
salamat pos a sorpresa ninyo. Grabe, hindi po ako makapaniwala na totohanin
ninyo ang inyong sinabi. Mahal na mahal ko po kayo, Nay. Ang aking honors po ay
iniaalay ko po sa inyo. At para po sa inyo Nay, magsisikap pa po ako at huwag
sumuko sa mga pagsubok. Salamat sa mga payo mo. Salamat sa pag-aaruga mo sa
akin sa kabila ng lahat. Salamat sa pagbibigay mo sa akin ng lakas at
inspirasyon. Kung hindi po dahil sa iyo ay hindi ko po makakamit ang honor kong
ito. Huwag po kayong mag-alala Nay, matatag po ako. At inaalagaan po ako ni
Kuya Renan. Sana lang po ay palagi pa rin ninyo akong gabayan, lalo na kapag
darating ang araw na panghinaan ako ng loob. Mahal na mahal ko po kayo Nay.”
Pagkagaling ng libingan ay
dumiretso na kami ni Kuya Renan sa bahay. May munting salo-salo kasing inihanda
ang kanyang inay at may mga bisita ring kapitbahay. Masayang-masaya ako dahil
ramdam kong tanggap ako ng inay ni Kuya Renan.
Pagkatapos ng salo-salo sa
bahay, dinala ako ni Kuya Renan sa downtown. Doon ay bumili sya ng dalawang
bracelets, tig-iisa kami. Itim na may pulang kulay sa gitna. Ang ganda. Iyon
daw ang regalo niya sa akin sa graduation ko.
Pagkatapos ay dinala naman niya
ako sa isang restaurant. Iyong kamayan lang at mga sea-foods ang mga ulam.
Dahil busog pa kami, nag-order na lang siya ng anim na beer at pulutan.
Bago dumating ang order, may
hinugot siya sa kanyang bag. “May ibibigay pala ako sa iyo. Nalimutan ko
kanina.” Ang sambit niya.
At laking gulat ko nang
tumambad sa aking mga mata ang isang kumpol na naman na mga maliliit na pulang
rosas! “Para sa iyo...”
Hindi ko talaga lubos
maisalarawan ang aking nadarama. Pangalawang beses na iyon na binigyan niya ako
ng ganoong klaseng bulaklak. At syempre, sa edad kong iyon, ang alam ko ay
babae lang ang binibigyan ng bulaklak. “P-para saan ito?” ang tanong ko.
“Para sa iyo nga. Kulit.”
“Ang ibig kong sabihin, bakit
mo ako binigyan ng bulaklak?”
“Bakit? Ayaw mo ba? Kung ayaw
mo e di ibalik ko na lang siya sa bag ko.” Ang biro niya sabay tawa.
Hindi na lang ako nagtanong pa.
Ayaw ko kasing sirain ang moment na iyon. Pero sa loob-loob ko, parang
naguluhan ako sa kanyang inasta talaga. Inamoy-amoy ko na lang ang mga bulaklak
bago ko ito inilagay sa mesa. Nang dumating ang order, nagpasabi na kaagad ako.
“Hindi ako umiinum kuya eh...” ang sambit ko.
“Graduation mo naman eh. At 12
years old ka na. Pede na kahit isang bote lang.” Ang sagot naman niya.
“Sige ka, kapag naging lasengero
ako, mumultuhin ka ng inay.” Ang biro ko.
“Ah hindi naman ako papayag na
maging lasenggero ka. Iinum ka lang kapag kasama mo ako.”
Tawanan.
Dumating ang order niyang
pulutan at beer atsaka nagsimula na siyang uminum. Sa simula ay puro lang kami
biruan, tawanan, kung anu-anong kuwento. Ngunit nang naubos na niya ang
panlimang beer at halos maubos ko na rin ang isang bote ko, ramdam kong
nalasing na ako. Ganoon din ang tingin ko kay Kuya Renan. Tila tinablan na
siya.
Doon na naging seryoso ang
usapan namin. “K-kuya, kayo pa rin ba ni Cathy?”
“Oo... bakit?”
“Wala lang. Dalawang taon na
rin kayo, no?”
“Oo...”
“Mahal mo talaga siya?”
“Siguro.”
“Ay bakit siguro?”
“Tumagal kami ng dalawang taon
eh. Kaya siguro.” Sabay bitiw ng nakakalokong ngiti.
Tahimik. May kirot kasi akong
nadarama sa aking puso.
“Ikaw... 12 years old ka lang
pero ang talas na ng pag-iisip mo, ang pananalita mo. Para kang mas mature pa
kaysa akin minsan eh.”
“Hindi naman po.”
“Dati, sinabi mo sa akin na
mahal mo ako. Na gusto mo ay sa iyo lang ako, na wala akong ibang mamahalin
dahil nasasaktan ka. Ganoon pa rin ba ang nararamdaman mo?”
Mistula akong nabilaukan sa
tanong niyang iyon. Hindi ako nakaimik. Tila nawala bigla ang pagkalasing ko.
“Ganoon pa rin ba ang
naramdaman mo sa akin, Tol?”
“Eh...”
“Eh, ano?”
(Itutuloy)